Nacionalni spomenik iz 1580: Najstariji objekat u gradu čeka obnovu

22.10.2020. | 10:07

Kulturni pejzaž Srpske Toplice, odnosno Banja u Gornjem Šeheru proglašeni su nacionalnim spomenikom BiH, a stari sjaj trebalo bi da dobije i Šeranića kuća, najstariji objekat u gradu iz 1580. godine.

– Nacionalni spomenik čine prirodno, graditeljsko i nematerijalno nasljeđe Srpskih Toplica (Banje u Gornjem Šeheru) – stoji u odluci Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH.

Gradonačelnik Igor Radojičić kazao je za “Glas Srpske” da je čitava zona Srpskih Toplica u procesu transformacije i gradnje.

– Grad radi projekat obnove Šeranića kuće, objekta stare arhitekture u privatnom vlasništvu. Vlasnici su izrazili spremnost da objekat bude restauriran kao spomenik stare arhitekture – rekao je Radojičić i dodao da je projekat u izradi, nakon čega će biti tražen izvor sredstava.

Kazao je da se u toj zoni nalazi i Tulekov mlin, koji je u lošem stanju, a za koji je raspisan javni poziv. Dodao je da je najveći projekat na tom prostoru banja koju je kupio Zavod “Dr Miroslav Zotović”.

– Zavod ima plan proširenja banjskih kapaciteta. U izgradnji je i novi most na Vrbasu, kao poveznica istočnog i zapadnog tranzita. U toj cjelini sa dva mosta čitav prostor Srpskih Toplica trebalo bi da dobije obrise potpuno uređene rekreativne i banjske zone te područja stare arhitekture za grad – kaže Radojičić.

Iz Zavoda “Dr Miroslav Zotović” kazali su da proglašenje banje nacionalnim spomenikom predstavlja priliku da čitav prostor bude unaprijeđen te da se krene u uređenje i ostalih zaštićenih objekata.

– Na prostoru nacionalnog spomenika utvrđene su mjere zaštite i one koje za cilj imaju da prepoznaju slojevitost i specifičnosti prirodnog, graditeljskog i nematerijalnog nasljeđa te očuvaju i istaknu vrijednosti kulturnog pejzaža – rekla je stručna saradnica za odnose s javnošću u zavodu Sandra Kojadinović.

Navela je da se vlasništvo nad objektom ne tretira Zakonom o kulturnim dobrima niti odlukom o proglašenju nacionalnog spomenika, ali da obavezuju vlasnike i korisnike da se brinu o spomeniku po propisima.

– Predviđeno je da budu uklonjeni svi objekti, kao i naknadne intervencije na njima, koje nemaju dozvolu nadležnog organa uprave ili nisu urađene pod stručnim nadzorom. U sve aktivnosti je uključen Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog nasljeđa Srpske, koji je davao smjernice, mišljenja i saglasnost na tehničku dokumentaciju. Izgled rekonstruisanog objekta predstavlja savremenu interpretaciju integrisanu u okruženje te omogućava istorijsku čitljivost i slojevitost nacionalnog spomenika – istakla je Kojadinovićeva.

Banje

Uz desnu obalu Vrbasa nalaze se tri banje sa termalnom vodom na otvorenom prostoru, koje se koriste kao javno kupalište, banja Direklija u stijeni uz obalu Vrbasa, banja Šugavica i banja Ilidža – Kraljičina Ilidža ili Trokića vrelo, koje je i prostor prirodnog staništa endemske vrste biljke vilina vlas. Tu je i Ebin hauz, kuća Muharema Gušića sa banjom Maslin hauz, kuća sa banjom Bisere Šeranić, kuća Demirovića sa tri termalne banje, Osmančevića banja, Trokića kuća te Šeranića kuća, piše Glas Srpske.