Ušteda u gradskoj kasi: Šta je Banjaluka dobila prelaskom sa fosilnog goriva na biomasu

26.01.2022. | 08:13

Banjaluka već nekoliko godina ne izdvaja sredstva iz budžeta grada za nabavku energenta za sistem daljinskog grijanja, što ranije nije bio slučaj – kada je po pravilu gradska administracija za nabavku mazuta svake sezone morala izdvajati ogromna sredstva.

Ta promjena je došla prelaskom sa fosilnog goriva na biomasu.

Time je riješen jedan od najvećih problema sistema daljinskog grijanja u Banjaluci, nabavka skupog i štetnog, uvoznog energenta – mazuta.

Naime, “Eko toplane” su formirane jer je grijanje oko 20.000 korisnika bilo ozbiljno dovedeno u pitanje, zbog nagomilanih gubitaka stare “Toplane” čiji nastavak poslovanja, a samim tim i zagrijavanje grada, više nije bilo moguće.

Osnivanje novog preduzeća je donijelo prelazak na drvnu sečku, jeftiniji domaći bioenergent u odnosu na fosilno gorivo, koje se uz nestabilne cijene nabavlja iz inostranstva. Da su tom promjenom postignute značajne uštede pokazuju i zvanični podaci.

U Gradskoj upravi su rekli da je stara Toplana proizvodila toplotnu energiju iz mazuta koji je izuzetno skup energent.

Zbog toga je ovo preduzeće zapalo u finansijsku dubiozu, a prema posljednjim informacijama ukupne obaveze stare Toplane su krajem 2021.godine iznosile 86.955.311 KM, a od te sume 75.696.853 KM su sredstva koja su korištena za nabavku mazuta. Preduzeće nije samostalno moglo nabavljati potrebni energent, pa je Grad bio promoran da svake sezone izdvaja određena sredstva, kako se korisnici gradskog grijanja zimi ne bi smrzavali.

Naime, u periodu od 2005 do 2017. godine, prema evidencijama Odjeljenja za finansije, Grad je izdvojio u prosjeku godišnje 5,5 miliona KM, za potrebe Toplane AD: na ime subvencija 20,7 miliona KM, nabavka robnih rezervi mazuta 10,5 miliona KM, finansiranje prenesenih obaveza Toplane AD 22 miliona KM.

“Pored toga, 2013. godine izvršena je dokapitalizacija Toplane AD, u iznosu od 10 miliona KM. Takođe, Grad je kupio obveznice koje je Toplana AD emitovala 2017. godine u iznosu od 2,3 miliona KM. Prema tome, u periodu od 2005. do 2017. godine ukupno je izdvojeno, po gore navedenim namijenama, 65,5 miliona KM”, poručili su iz Gradske uprave.

Naveli su da je Grad Banjaluka garant preduzeću Toplana AD za četiri zaduženja koja su u otplati, čija je ukupna početna glavnica 28,9 KM.

“Ova zaduženja sada plaća Grad iz redovnih budžetskih sredstava, od 2017. godine. Saldo glavnice ovih zaduženja na dan 31.12.2021. godine iznosi 22,8 KM”, poručili su iz Gradske uprave. Promjena nastaje osnivanjem novog preduzeća. Iz Grada poručuju da su “Eko toplane” sa isporukom toplotne energije počele u februaru 2018. godine.

“Energent iz kojeg se vrši proizvodnja toplotne energije kod “Eko toplana” je drvna sječka. Ovaj energent je prihvatljiviji za životnu sredinu, ali uz to je i jefitniji.Od datuma preuzimanja djelatnosti isporuke toplotne energije od strane preduzeća „Eko toplane“, Grad Banjaluka nije izdvajao budžetska sredstva za potrebe nabavke energenta”, kazali su u Gradskoj upravi.

Naglasili su da ovo preduzeće posluje sa dobitkom, i da je dio dobiti isplaćen i osnivačima.

“Međutim, treba imati u vidu da je Grad za osnivanje “Eko toplane” izdvojio 14,7 miliona KM u novcu i 1 milion KM u pravu građenja, čime je stekao vlasnički udio u ovom preduzeću od 48,97 odsto, što je upisano u sudski registar”, naveli su u Gradskoj upravi.

Ako se uzmu u obzir ranije navedena sredstva koja je Grad svake godine izdvajao da bi omogućio rad stare Toplane, zaključak je da je iznos investicije Grada u novo preduzeće odnosno Eko toplane već otplaćen. Osim ušteda u gradskoj kasi, upotreba biomase osigurava lokalnoj zajednici energetsku bezbijednost, jer ne zavisi od uvoza i čestih promjena cijena na inostranim tržištima, a drvo kao energent uvijek je dostupno. Takođe, korištenjem biomase osigurava se samoodrživost, jer je drvna biomasa domaći proizvod, kao i finansijsku sigurnost, jer novac ostaje u lokalnoj zajednici.

Treba uzeti u obzir i nestabilne cijene fosilnih goriva. Prethodnih mjeseci je bilo vidljivo njihovo “divljanje”, što je stvorilo velike probleme širom Evrope. Zbog toga su pojedine zemlje najavile ozbiljne restrikcije.

IZGRADNJA POČELA 2017.GODINE

Preduzeće „Eko toplane“ Banjaluka d.o.o. osnovano je 30. maja 2017. godine, a izgradnja novog objekta toplane započela je 01. juna 2017. godine.

Postrojenje na biomasu je sagrađeno u rekordnom roku od sedam i po mjeseci, u skladu sa svim ugovorenim rokovima.  Eko toplane počele su sa sukcesivnim puštanjem u pogon kotlova u novembru 2017.godine, a komunalna djelatnost ovom preduzeću je, odlukom Skupštine grada Banjaluka, povjerena 1. februara 2018. godine.

Eko toplane su u vlasništvu IEE technology sa 51,03 odsto učešća i Grada Banjaluka sa 48,97 odsto vlasničkog učešća. Samo osnivanje i izgradnja nove toplane podržani su od strane Evropske banke za obnovu i razvoj, projekat je prošao sve revizije i pod stalnim je nadzorom EBRD-a, piše Srpskainfo.