Aeroklub Prijedor se oglasio nakon nesreće: Avion je održavan po zakonskim direktivama

05.01.2023. | 19:42

“Aeroklub” Prijedor oglasio se danas povodom avio – nesreće u kojoj su stradala njihova dva člana Ljubiša i Andrea Aramanda pri padu njihove letjelice.

“Posljednjeg dana prošle godine, u udesu našeg aviona Citabria, registarskih oznaka E7-PDH, porodica Aramanda izgubila je dva svoja člana, a Aeroklub „Prijedor“ jednog od svojih stubova – nastavnika jedriličarstva, pilota, rukovodioca Jedriličarske sekcije i člana Upravnog odbora.  Pretrpjeli smo veliki gubitak – emotivni, kadrovski i gubitak jednog vazduhoplova, a sudeći po glasinama i neistinitim interpretacijama udesa u prijedorskoj javnosti, s kojima se na žalost svakodnevno suočavamo, na putu smo da izgubimo i ugled koji već 70 godina uživamo u vazduhoplovnoj porodici Regije. Zbog toga smo prinuđeni da se u sadašnjoj, najtragičnijoj situaciji u istoriji Kluba, obratimo javnosti ovim saopštenjem. Kako zbog delikatnosti situacije, tako zbog zakonskih ali i moralnih normi koje nas obavezuju”, navodi se u njihovom saopštenju.

Kako dodaju saopštenje se ne bavi ni uzrocima udesa ni pitanjima nečije odgovornosti za tragediju.

Tim pitanjima se bavi zakonodavstvo ove zemlje. Tužilaštvo BiH vodi svoju redovnu proceduru utvrđivanja okolnosti za dalja postupanja. Otkrivanje mogućih uzroka, na bazi analize činjenica i izjava svjedoka, treba da završi Komisija za provođenje istrage uzroka vazduhoplovnih nesreća, organ Ministarstva komunikacija i transporta BiH, koja je već izvršila preliminarni uviđaj na mjestu udesa i čiji rad je u toku. Mi se u ovom Saopštenju ograničavamo samo i jedino na fakta – s jedinim ciljem nepristrasnog informisanja javnosti o činjeničnom stanju.

Raspolažemo sljedećim činjenicama (stanje: 5.1.2023. 18:02), relevantnim za udes Citabrie E7-PDH.

Starost našeg aviona je oko ili manja od starosnog prosjeka aviona iste namjene i klase u Evropi i Svijetu. Pritom je važno napomenuti da, za razliku od vozila na saobraćajnicama, godište nije kriterij koji direktno utiče na bezbjednost i funkcionalnost vazduhoplova. Bitan i odlučujući kriterij bezbjednosti je poštovanje direktiva i preporuka proizvođača ili nacionalnih regulatornih agencija, koje propisuju način i vremenske rokove za remont ili preglede vitalnih sklopova i sistema vazduhoplova.

Operator i vlasnik vazduhoplova (u ovom slučaju Aeroklub „Prijedor“) drži se Programa tehničkog održavanja vazduhoplova, odobrenog od nadležne regulatorne agencije BiH – BHDCA. Poslednji redovan periodični pregled Citabrie obavljen je 25. oktobra 2022. na nivou godišnjeg, ili tzv. 100-časovnog pregleda. Od tada do dana udesa, avion je naletio još samo tri sata. Ove činjenice upućuju na to da je Citabria bila održavana po zakonskim direktivama i propisima, kao i preporukama proizvođača.

Na dan udesa izvršena je obligatorna najava početka vazduhoplovnih operacija (u pilotskom žargonu: otvaranje zone letenja) kod Jedinice prilazne i aerodromske kontrole letenja na Aerodromu Mahovljani. Najavu je izvršio sam pilot Citabrie.

Na dan udesa, nekih sat vremena prije posljednjeg polijetanja, isti avion je već bio korišten, proveo je u vazduhu 15 minuta, taj pilot nije imao primjedbi niti je bilo bilo kakvih indicija namanjkavosti aviona – što upućuje na to da je Citabria na tom pretposljednjem letu bila u funkcionalno redovnom stanju.

Neposredno pred posljednje polijetanje, pilot je lično napunio rezervoare aviona gorivom, za koje postoji tipsko odobrenje korištenja. Prema izjavama očevidaca, uključujući i one s pilotskim zvanjem, pilot je izvršio i obligatorni predpoletni prelet aviona, predviđen pilotskim priručnikom vazduhoplova i krenuo s procedurom polijetanja – što upućuje na to da je Citabria u tom času bila u ispravnom stanju.

Prema izjavama nekolicine prisutnih vazduhoplovaca, uključujući i onih s pilotskim zvanjem, nije bilo nikakvih vizuelno uočljivih odstupanja od standardnog ponašanja aviona u toj, inače kritičnoj, fazi leta.

Na osnovu analize video-snimka polijetanja i izjava prisutnih vazduhoplovaca, došlo se do zaključka da je avion od uzleta do pada proveo u vazduhu devet sekundi.

Prema izjavama očevidaca koji su posmatrali udes na više različitih lokacija, pored same piste i u neposrednoj blizini, i stručnih i onih koji nemaju nikakva znanja o vazduhoplovstvu – pa prema tome potpuno nepristrasnih, u fazi penjanja aviona došlo je do gubitka brzine (koja je neophodna za održavanje upravljivosti aviona) naglog svaljivanja u desno, obaranja nosa prema dole i udarca u zemlju.

Prema izjavama očevidaca, a i na osnovu tragova koje je rotirajuća elisa ostavila na mjestu udarca u zemlju – motor Citabrie radio je cijelo vrijeme, do zadnjeg časa.

Izvještaj Komisije za provođenje istrage uzroka vazduhoplovnih nesreća o rezultatima preliminarnog uviđaja sa mjesta udesa očekuje se za nekih 30 dana. Molimo prijedorsku javnost da, zajedno s nama, sačeka izvještaj Komisije i da se do tada uzdrži od nestručnih komentara udesa, lišenih svakog osnova, i širenja glasina – ako ne iz obzira prema ugledu Aerokluba „Prijedor“, onda bar iz pijeteta prema ožalošćenoj porodici.

Naglašavamo da je prioritetni interes Upravnog odbora Aero-kluba da se saznaju uzroci udesa i na osnovu njih izvuče pouka, ali i preduzmu sve ostale neophodne zakonske radnje.O svim rezultatima istrage, bez obzira kakvi budu, prijedorska javnost biće informisana čim oni budu poznati.To smatramo ne samo našim moralnim dugom prema ožalošćenoj porodici, nego i prema sadašnjim i budućim vazduhoplovcima – navode u saopštenju.