Babin hrast otišao u istoriju: Služio stanovništvu kao orijentir za razne sastanke

28.02.2023. | 08:37

Jedno od najstarijih i najraskošnijih stabala u Srpskoj – hrast lužnjak u derventskom naselju Lug otišao je u istoriju, ali su ostala predanja. Vijekovima je babin hrast bio glavni orijentir ispod kojeg su se okupljale vojske, organizovali ustanci, održavale igranke, ali i rađale prve ljubavi.

Ovaj dendrološki spomenik pored regionalnog puta Derventa – Prnjavor svojom ljepotom često je plijenio pažnju prolaznika. Mještani kažu da je duže vrijeme bio u lošem stanju te ističu da je nakon njegovog pada u nedjelju korijenje izvaljeno iz zemlje, pa je ostala velika rupa.

Stručni saradnik za turizam u Turističkoj organizaciji grada Derventa Mladen Pećić kaže da je hrast spomenik prirode koji je bio od velikog značaja za mještane Dervente.

Procjene su, kako kaže, da je star između 350 i 400 godina, dok je obim njegovog stabla između šest i sedam metara, što će se analizama sada moći detaljno utvrditi.

“U prošlosti se nazivao Puškinov hrast, zbog porodice Puškin koja je tu živjela prije Drugog svjetskog rata. Kasnije je u narodu bio poznat kao babin hrast”, rekao je Pećić dodajući da na području Dervente postoji još sličnih hrastova.

On kaže da su se mnogi posjetioci Dervente često raspitivali o babinom hrastu, a o njemu su snimljene i mnoge priče.

“To je bila svakako jedna od zanimljivosti i atrakcija grada, pa su se ljudi često fotografisali pored njega”, kazao je Pećić.

Istoričar iz Dervente Damir Kljajić objašnjava da su ga mještani nazvali babin hrast po Draginji Živanić, koja je živjela u kući pored stabla.

“Do 2018. godine, do smrti, u toj kući živjela je njena unuka Ljubica Jandrić koja je pričala da su stručnjaci prije posljednjeg rata obišli hrast i utvrdili da je star oko 350 godina, te da je najstariji u derventskom kraju i jedan od najstarijih u Srpskoj”, kazao je Kljajić.

Uz hrast su, kako priča, vezane i mnoge priče.

“Tu su se okupljale vojske, organizovali ustanci, nedjeljom su se održavale igranke te su organizovani i zborovi. Ispod ovog drveta su se sastajali mladi zaljubljeni parovi koji su tu ašikovali. Mnogo toga se dešavalo oko hrasta, jer je on služio stanovništvu kao orijentir za razne sastanke”, kazao je Kljajić.

Načelnik Odjeljenja za zaštitu prirodnog nasljeđa u Republičkom zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Dragan Kovačević za “Glas” kaže da hrast lužnjak nije imao zvanični status zaštićenog područja.

“Međutim, u saradnji sa lokalnom zajednicom, u želji da ga sačuvamo, nekoliko puta smo ga orezivali i pokušali da mu skinemo višak grana”, rekao je Kovačević.

Problem je, kako kaže, što se on nalazio na privatnoj zemlji i što vlasnik parcele raspolaže svim pravima na deblo koje je sada oboreno.

Ispričao je da je razgovarao sa profesorima Šumarskog fakulteta, kao i nadležnima u “Šumama RS” koji će zajedničkim snagama pokušati, preko lokalne zajednice, da stupe u kontakt sa vlasnicima.

“Pokušaćemo da izvučemo jedan mali kotur od oko 25 centimetara koji bi bio ostavljen kao eksponat za obavljanje određenih edukacija i naučno-istraživačkog rada”, rekao je Kovačević.

Priroda

Damir Kljajić kaže da je hrast lužnjak jedna od najljepših listopadnih vrsta drveća, jer raste i do 50 metara u visinu, ima gustu i široko formiranu krošnju, a karakteristična je za doline sa mnogo podzemnih voda.

“Nekada je derventski kraj, uz dolinu rijeke Ukrine i uz njene pritoke, bio bogat šumama ovog hrasta. Danas su prostori oko rijeke pretvoreni u oranice, a šume su najvećim dijelom iskrčene”, rekao je Kljajić.