Banke opet u žestokom plusu! Radivojac: Neprirodna zarada i Agencija treba da reaguje

02.03.2023. | 16:32

Provizije prilikom plaćanja računa, održavanje bankovnih računa i druge nekamatonosne izvore prihoda banaka, stanovnici Republike Srpske će, polako ali sigurno, sve više osjećati, naročito u ovoj godini, prvi je komentar profesora na banjalučkom Ekonomskom fakultetu Gorana Radivojca, koji je za BL portal komentarisao sve veći profit banaka u Srpskoj.

Brojke kažu da su banke u Srpskoj u prošloj godini profitirale 139 miliona maraka, što je za 23,5 miliona više u odnosu na 2021. godinu.

Kako piše Capital, prema prvim izvještajima, sve banke u Republici Srpskoj prošle godine ostvarile su milionske profite. Najveći profit ostvarila je „Nova banka“, koja je inkasirala 41 milion maraka, a zanimljiv primjer je i „Atos banka“, odnosno „Sberbank“, kako se zvala prije preimenovanja i promjene vlasnika, zbog problema izazvanih sukobom u Ukrajini, koja je i pored svih turbulencija ostvarila prihod od gotovo deset miliona maraka.

Profesor Radivojac za BL portal ističe da je prirodno da banke posluju u plusu i ostvaruju profit, međutim, naglašava da su cijene pojedinih usluga neopravdane i neprirodne. Dodaje da zbog, kako kaže, nenormalnih i višestrukih zarada, najviše ispaštaju građani.

„Ono što je specifično za naš bankarski sektor, to su nekamatonosni prihodi. To su prihodi od obavljanja platnog prometa i drugih neutralnih bankarskih poslova, koji su očigledno izvor zarade za banke, a uz to sve, ne nose nikakav rizik“, ističe naš sagovornik i nastavlja navodeći vlastito iskustvo.

“Skoro sam bio u jednoj od banaka u Banjaluci i, recimo, za uplatu nekog računa od 200 maraka, uzeli su proviziju od četiri marke, to je dva odsto. A tu nemaju nikakvog rizika, ništa, a nemaju ni trošak ni blizu toga“, objašnjava Radivojac.

Analizirajući svoj primjer, on se pita koliki trošak banke imaju za obavljanje plaćanja ovog računa i dodaje da je, ako je taj trošak oko pola marke, razlika od tri i po marke čist profit.

„To je potpuno neprirodno, jer je zaista nenormalna zarada, govorimo o višestrukoj zaradi, nije da vi zaradite duplo, nego nekoliko puta više, a u isto vrijeme nemate nikakva ulaganja u konkretnom slučaju ili rizik“, ističe Radivojac, koji smatra da je riječ o tehničkoj manipulaciji i ističe da se ova cijena ne može nikako opravdati „niti kroz inflacijiu, niti kroz neke režijske, administrativne troškove”.

Smatra i da su banke iskoristile postojeći sistem, u kojem se računi plaćaju preko njih, isto kao što se primaju plate.

„Ponašaju se očigledno u tom segmentu poslovanja kao oligopoli, a mi smo svi primorani, po zakonskim rješenjima, da koristimo usluge banke, da plaćamo račune, da primamo plate“, objašnjava on i dodaje da će, ako ne bude nekih ograničenja, banke nastaviti ovaj trend poskupljenja naknada za građane i ubuduće.

Kako bi se ovom stalo u kraj, prema njemu, trebalo bi da reaguje Agencija za bankarstvo.

„To bi trebala Agencija za bankarstvo da ograniči, jer ne moramo mi sve propisivati zakonom, a Agencija je administrativni organ koji može da izvrši kontrolu i utvrdi da li je to neka vrsta ektraprofita koja zahtjeva dodatno oporezivanje“, smatra Radivojac.

Profit banaka u Republici Srpskoj u 2022. godini

Nova banka 41 milion KM

NLB banka 37,4 miliona KM

Atos banka 9,9 miliona KM

Addiko banka Banja Luka 12,6 miliona KM

Banka Poštanska štedionica (bivša Komercijalna banka) 2,1 milion KM

Naša banka 1,4 milion KM

Napomena: Na sajtu Banjalučke berze objavljeni su finansijski izvještaji svih banaka sa sjedištem u Srpskoj, osim Unicredit banke i MF banke.

Srđan Banović, BL portal