Danas je Sveti Stefan i treći dan Božića, a ovo su narodni običaji

09.01.2022. | 07:55

Srpska pravoslavna crkva (SPC) i njeni vjernici danas obilježavaju praznik posvećen Svetom prvomučeniku i arhiđakonu Stefanu – Stefandan ili Stevanjdan.

Svetog Stefana slavi veliki broj građana, a pošto pada na treći dan Božića, to je prva krsna slava u godini.

Sveti Stefan bio je Jevrejin i rođak apostola Pavla. Prvi je od sedam đakona koje su sveti apostoli rukopoložili i postavili na službu oko pomaganja sirotinje u Jerusalimu. Zato je i prozvan arhiđakonom.

Svojom vjerom činio je mnoga čudesa među ljudima, a svojim protivnicima Jevrejima suprotstavljao se mudrošću i silom Svetog Duha. Optužen je da je hulio na Boga i na Mojsija, a uz pomoć lažnih svjedoka i osuđen.

Svetitelj se, ozaren svojom vjerom, obratio narodu i govorio o mnogim dobročinstvima koja je Bog učinio narodu Izrailja i nazvao ih izdajnicima i krvnicima Hristovim.

Ubrzo poslije toga izveli su ga iz grada i kamenovali. Među mučiteljima nalazio se i njegov rođak Savle, kasnije apostol Pavle. Stefanovu mučeničku pogibiju gledala je sa nekog udaljenog mjesta i Presveta Bogorodica sa Svetim Jovanom Bogoslovom i usrdno se molila Bogu za ovog stradalnika istine i vjere.

Sveti Stefan je prvi hrišćanin koji je stradao za Gospoda i zato se naziva Prvomučenik. Tijelo svetog Stefana krišom je uzeo i sahranio na svom imanju potajni hrišćanin i knez jevrejski Gamalil.

Sveti Stefan se uvijek slavi 9. januara, trećeg dana Božića i jedna je od većih slava u našem narodu.

Kao krsnu slavu ovog svetitelja slavi i Republika Srpska, koja je i osnovana na današnji dan 1992. godine.

Srbi ovog sveca nazivaju Stevanom Vjetrovitim, plaše ga se i poštuju da im vjetar ne bi oduvao sijeno i slamu, a donio razne bolesti. Zato se vjeruje da se na današnji dan treba čuvati vjetra. Primorci današnji praznik smatraju mornarskom slavom, jer im Stevan Vjetroviti daje vjetar za njihova jedra.

Zato se danas čuvajte vjetra, a izbjegavajte kućne poslove jer je ovaj dan u kalendaru obilježen crvenim slovom.

Kod Srba postoji veliki broj narodnih običaja vezanih za Stevanjdan.

Najrašireniji običaj je da se na Stevanjdan iznosi božićna slama iz kuće, koja se, zbog vjerovanja u njenu plodotvornu moć, prvo pažljivo pometena i skupljena, ostavlja u štalu, privredne objekte, voćnjak ili među pčele, radi podsticanja roda ili napretka.

U nekim krajevima je tradicija da slamu iznose žene, tiho, da se ne bi čulo kako odlazi Božić. One metlu kojom je božićna slama pometena, ne koriste tokom godine, već radi zdravlja čuvaju.