Na današnji dan rođen patrijarh Pavle

11.09.2020. | 08:08

Danas se navršilo 106 godina od rođenja blaženopočivšeg patrijarha srpskog Pavla, koji je bio omiljen u narodu i za života smatran svetim, a čije su poruke i danas aktuelne.

Patrijarh Pavle, čije je svjetovno ime bilo Gojko Stojčević, rođen je na veliki pravoslavni praznik Usjekovanje glave Svetog Јovana Krstitelja – 11. septembra 1914. godine u Kućancima, kod Donjeg Miholjca u Slavoniji.

On i brat Dušan su rano ostali bez oba roditelja, a brigu o njima preuzela je očeva sestra Senka, koju je patrijarh nazivao drugom majkom.

Osnovnu školu završio je u Kućancima, Nižu gimnaziju u Tuzli, višu gimnaziju i šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu.

U Beogradu je 1936. godine upisao Bogoslovski fakultet, a vanredno je završio i više razrede Šeste beogradske gimnazije da bi mogao da upiše uporedo i Medicinski fakultet, na kojem je stigao do druge godine studija.

Završio je Bogoslovski fakultet u Beogradu, gdje ga je zatekao Drugi svjetski rat.

U proljeće 1942. godine njegov školski drug jeromonah Јelisej odveo ga je u Manastir Svete Trojice u Ovčaru, a od 1944. godine radio je kao vjeroučitelj i vaspitač u Banji Koviljači, u domu za djecu izbjeglu iz Bosne.

Te godine je obolio od tuberkuloze. Odatle je, iz zdravstvenih razloga, otišao u manastir Vujan, u selu Prislonica, između Čačka i Gornjeg Milanovca, gdje je bio do 1946. godine i izliječio se od tuberkuloze.

Zamonašio se 1948. godine u manastiru Blagovještenje u Ovčarsko-kablarskoj klisuri i dobio ime Pavle, koje mu je dao iguman Јulijan Knežević, a te godine je rukopoložen u čin jerođakona.

Bio je sabrat manastira Rača u Podrinju, a radio je i kao pomoćni nastavnik Bogoslovije “Svetog Kirila i Metodija” u Prizrenu. Јeromonah postaje 1954, ubrzo protosinđel, a 1957. godine arhimandrit. Od 1955. godine dvije godine je bio na postdiplomskim studijama u Atini.

Za episkopa raško-prizrenskog izabran je 29. maja 1957. godine i na Kosovu i Metohiji je proveo 33 godine.

Izabran je 1. decembra 1990. godine za 44. patrijarha Srpske pravoslavne crkve, zamjenivši na tom mjestu bolesnog patrijarha Germana.

Patrijarh Pavle ustoličen je 2. decembra 1990. godine u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila u Beogradu i tada je poručio da mu je jedini program rada Јevanđelje.

Na tronu Svetog Save kao patrijarh srpski bio je 19 godina, a u njegovo vrijeme osnovana je Akademija Srpske pravoslavne crkve za umjetnost i konzervaciju, vraćena je vjeronauka u javne škole, a Bogoslovski fakultet u okrilje Univerziteta.

Posjetio je brojne pravoslavne crkve – carigradsku, aleksandrijsku, jerusalimsku, rusku, bugarsku, rumunsku, grčku, gruzijsku, kao i srpske eparhije i parohije u Americi, Kanadi, Australiji, Mađarskoj i Rumuniji i nosilac je najviših crkvenih i državnih odlikovanja.

Bio je počasni doktor Bogoslovskog fakulteta i Akademije Svetog Vladimira u Njujorku. Govorio je grčki, ruski i njemački jezik.

Odlikovan je državnim Ordenom Nemanje prvog stepena, Ordenom Karađorđeve zvijezde prvog stepena i ruskim ordenom “Dostojanstvo” zbog “značaja koji je imao u danima iskušenja kroz koje su srpski narod i Crkva prošli”.

Vlada Srbije je 13. januara 2005. godine imenovala patrijarha Pavla za počasnog predsjednika Fonda za Kosovo i Metohiju.

Tokom posjete Rusiji u januaru 2002. godine patrijarhu Pavlu su uručene dvije značajne nagrade – Međunarodnog fonda za unapređenje jedinstva pravoslavnog naroda i Fonda Svetog apostola Andreja Prvozvanog.

Objavio je dvije knjige – “Pitanja i odgovori čtecu pred proizvodstvo” i “Devič, manastir Svetog Јoanikija Devičkog”. Zaslugom patrijarha Pavla objavljeno je i dopunjeno izdanje “Srbljaka”.

Lična biblioteka patrijarha Pavla pripala je fondu Biblioteke Patrijaršije SPC i ima status kulturnog dobra, a čuva se u prostorijama konaka Manastira Svetog arhangela Mihaila u Rakovici.

Poruke blaženopočivšeg patrijarha Pavla, među kojim je najpoznatija “Budimo ljudi”, aktuelne su i danas i ne gube na snazi.

Patrijarh srpski Pavle preminuo je 15. novembra 2009. godine u 95. godini na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu.

Prema sopstvenoj želji sahranjen je u manastiru Rakovica, gdje ga je na posljednji počinak ispratilo više od pola miliona ljudi. Grob blaženopočivšeg patrijarha Pavla danas posjećuje na hiljade pravoslavnih vjernika.