Oduzimanje imovine i skrnavljenje grobova: Ugrožena prava Srba u Federaciji BiH

03.08.2022. | 21:27

Prava Srba u Federaciji BiH /FBiH/ masovno se i kontinuirane krše tako što im se uništava i oduzima imovina, skrnave groblja, a nerijetko su im ugroženi i životi, ukazao je danas Odbor za zaštitu prava Srba u FBiH u otvorenom pismu institucijama u BiH, Federaciji BiH, Republici Srpskoj i ambasadama.

Odbor je podsjetio na nedavno ubistvo Srpkinje Nade Radulović /65/ koja se vratila u Visoko, kao i na fizički napad na povratnika Savu Bilanoviću u Busovaču, i to poslije višestrukog maltretiranja, napada na imovinu i paljenja kuća.

“Gotovo u svakoj opštini FBiH konstantne su prijetnje, koje od verbalnih prelaze u fizičke napade na Srbe”, navodi se u otvorenom pismu odbora i dodaje da prema raspoloživim podacima, u prosjeku jednom mjesečno dolazi do skrnavljenja pravoslavnih objekata i grobalja na teritoriji FBiH.

U pismu se navodi da u FBiH postoji oko 1.100 lokaliteta sa pravoslavnim grobljima, a Srbi koji ih obilaze za pravoslavne praznike svake godine svjeoče da su se spomenici našli na meti vandalskog ponašanja. Odbor je naveo sve lokacije na kojima su skrnavljena srpska groblja.

Kako je istaknuto u pismu, u FBiH se od 2014. godine provodi postupak harmonizacije zemljišnih knjiga i katastara, tako što se uspostava i zamjena zemljišnih knjiga za pojedinačne katastarske opštine vrši na način da se objava najave uspostave i zamjene zemljišne knjige vrši samo u službenim glasnicima FBiH i BiH, i u dva dnevna lista čije je sjedište u Sarajevu i Mostaru.

Odbor navodi da na taj način Srbi koji su živjeli u FBiH, a sada žive u Srbiji ili drugim zemljama Evrope i svijeta nemaju saznanja da se vrši uspostavljanje nove zemljišne knjige za njihovu imovinu.

“Iako je Aneksom sedam zagarantovan povrat imovine ili nadoknada štete za imovinu, trenutno imamo situaciju da je popis 2013. godine ustanovio da na teritoriji FBiH u 163 naselja gdje su Srbi bili većina sada niko ne živi, nenaseljena su. Ovaj aneks je za Srbe u FBiH potpuno neostvariv, a njene vlasti ne rade da bi obnovili kuće i pomoćne objekte u vlasništvu Srba”, ističu iz Odbora.

U otvorenom pismu se ističe da se Srbima u FBiH krše i osnovna ljudska prava na slobodu misli, savjesti i vjere, te navodi primjer da je u Bosanskom Petrovcu policija kaznila učesnike kolone koja je obilježavala Badnji dan, policajci koji su bili u koloni suspendovani su iz MUP-a Unsko-sanskog kantona, a maloljetnici koji su nosili obilježja države Srbije su kažnjeni sa po 500 KM za prekršaj koji je obilježen kao uznemiravanje javnosti.

Ukazano je i da je pravo na obrazovanje, koje je takođe zagarantovano Ustavom BiH, veoma teško ostvarivo za srpsku djecu u FBiH, te da je opšte poznato da srpska djeca u Glamoču ne uče ćirilicu.

“U ostatku FBiH srpska djeca imaju otežan ili gotovo nikakav pristup pravoslavnoj vjeronauci, srpski jezik i ćirilično pismo se ne uče u dovoljnom fondu časova, tako da srpska djeca završe osnovnu školu, a da nisu naučila svoje pismo – ćirilicu”, navode iz Odbora.

Obrazovni sistem u FBiH, ističe Odbor, tretira rat u BiH kao velikosrpsku agresiju i krivicu za rat stavlja na teret srpskog naroda, što dodatno otežava ostvarivanje prava Srba.

Pravo na objektivno informisanje putem javnih medija koje je obezbijeđeno brojnim međunarodnim konvencijama i sporazumima, za Srbe je neostvarivo, kažu u Odboru, te dodaju da je informativni i dokumentarni program Radio-televizije FBiH krajnje zabrinjavajućeg karaktera.

Takođe navode i da su nazivi 152 ulice u Sarajevu promijenjene, jer su u svom nazivu imale prefiks srpski ili asocirale na srpski narod.

“U FBiH u proteklih 27 godina, u javnom prostoru, govorima političara, aktivnostima istaknutih pojedinaca i grupa nema mjesta za strašno istorijsko stradanje koje se dogodilo Srbima u FBiH”, napomenuto je u otvorenom pismu.

Kako se dodaje, nema mjesta za one koji su stradali od 1992. do 1995. u gradovima i selima, niti za one koji su praktično u tri mjeseca 1992. godine morali napustiti svoja vijekovna ognjišta i istorijske zavičaje, gotovo bez ičega.

Naveden je i podatak da je, prema popisu stanovništva iz 1991. godine, na teritoriji današnje FBiH živjelo 542.879 Srba, a prema popisu iz 2013. godine 56.550, da su prema popisu iz 1991. Srbi bili većinski narod na 32,2 odsto Federacije. Srpska većina je bila u 785 naseljenih mjesta u FBiH, a pored toga u 620 naseljenih mjesta Srbi su činili između 20 i 40 odsto stanovništva.

Otvoreno pismo upućeno je srpskom članu Predsjedništva BiH Miloradu Dodiku, drugoj dvojici članova Predsjedništva, predsjedniku Republike Srpske, predsjedniku Vlade Republike Srpske, predsjedniku i premijeru FBiH, ambasadama Srbije, Hrvatske, SAD, Ruske Federacije, Francuske, NJemačke, Velike Britanije, te Delegaciji EU u BiH.