Poražavajući podaci! Žene za volanom u BiH “na meti” seksističkih komentara

12.07.2023. | 07:08

Poražavajuća je činjenica da se žene u saobraćaju suočavaju sa mnogim seksističkim komentarima poput nekih kao što su “Malo ti to još vježbaj s bratom pa ćeš možda moći i sama”, “Kako žensko može polagati za kamion”, “Nije to za tebe, ostavi to”…

Naime, ovo su rezultati istraživanja koje su sproveli Helsinški parlament građana i Centar za životnu sredinu koji se tiče navika vozača i vozačica u BiH, a anketu koja je trajala tri mjeseca ispunile su 4.862 osobe, od toga 3.618 žena, odnosno 74,4 odsto, i 1.244 muškarca, odnosno 25,6 odsto.

U nekolicini pojedinačnih odgovora ispitanici su tvrdili da im je komisija tražila mito, a zabilježeni su i pomenuti seksistički komentari na račun žena vozača.

Jedno od pitanja odnosilo se i na iskustva prilikom polaganja vozačkog ispita, a većina ih je imala pozitivno i korektno iskustvo, odnosno 94,8 odsto, dok je 5,1 odsto njih imalo negativno iskustvo. Prema rezultatima, najveći broj njih – 71,6 odsto su aktivni vozači/ce koji svakodnevno koriste automobile, njih 21,2 odsto koristi ih samo povremeno, a 7,3 odsto vozi u rijetkim prilikama.

Zabrinjava podatak da se čak 1.392 anketiranih ne osjeća sigurno u saobraćaju. Kao razlog su najčešće navodili druge nesavjesne i nervozne vozače, brzu vožnju, loše puteve, nepostojanje saobraćajne kulture, a nemali broj njih je pomenuo i pretjeranu upotrebu mobilnih telefona tokom vožnje.

Među odgovorima zašto se ne osjećaju sigurno našli su se “Neki voze kao da nemaju vozačku i kao da imaju dva života”, “Infrastruktura u Banjaluci ne podržava biciklizam i strah me je da ću udariti nekoga od njih”, “Nepoštovanje propisa, brza vožnja, pravilo prednosti novijih automobila”, “Ljudi se stide dati žmigavac”…

Naime, odgovori anketiranih su pokazali da polovina njih vozi automobile koji su registrovani na nečije drugo ime, pa je tako 1.179 vozila registrovano na muževe ili očeve, naspram samo 290 onih registrovanih na majke i supruge.

Podaci o tome čije je to drugo ime govore u prilog jakim patrijarhalnim obrascima prema kojima je muškarac, odnosno otac, muž, brat, svekar onaj koji raspolaže i upravlja imovinom. Naime, u 82 odsto slučajeva automobil je registrovan na muško ime, a auti su u najvećem broju slučajeva registrovani na muža ili partnera – 678 ili oca – 501, a ima ih registrovanih i na svekra – 15, te na stričeve ili ujake – 11, sinove četiri, zetove dva i djevere dva.

U strukturi ženskog vlasništva prevlađuju majke: u 245 slučajeva auto je registrovan na nju, zatim slijede supruge – 45 i sestre – 43. U dva slučaja auto je registrovan na kćerke, a u četiri na ljubavnice.

Na pitanje da li vremenski uslovi utiču na odluku da li će voziti, 66,6% tvrdi da to ne utiče na njihovu odluku, dok 25,4 odsto izbjegava voziti po lošim uslovima.

Kako navode iz Helsinškog parlamenta, ova anketa je urađena s ciljem da se provjere putne navike žena i muškaraca u Bosni i Hercegovini, odnosno to koliko često voze kola, za šta ih najčešće koriste i da li se osjećaju sigurno u saobraćaju.

Nikola Ćopić, inženjer za bezbjednost saobraćaja, istakao je za “Nezavisne novine” da su anketa i njeni rezultati veoma interesantni, pogotovo u dijelu koji se odnosi na bezbjednost saobraćaja… “A to je da se svaki treći učesnik u saobraćaju, u ovom slučaju vozač, ne osjeća bezbjedno na našim putevima. Ako se uzme u obzir sve veći broj registrovanih vozila, ali i saobraćajni i javni rizik, ovaj strah je uglavnom opravdan. Potrebno je istaći da više od 90 odsto nezgoda nastaje zbog faktora čovjek, odnosno zbog nepropisnog ponašanja vozača, pogotovo u dijelu prekoračenja dozvoljene brzine kretanja i upotrebe mobilnih telefona. Svakako da rezultati ankete mogu poslužiti kao osnov za buduće preventivno djelovanje na polju bezbjednosti saobraćaja, a kada je riječ o nedostatku znanja i kulture učesnika u saobraćaju, a pogotovo ranjivih učesnika, odnosno pješaka i biciklista, potrebno je dodatno poraditi na edukaciji ovih kategorija”, rekao je Ćopić.

Kako ističe, interesantno bi bilo da u sljedećem istraživanju uključe i pitanja o učešću ispitanika u saobraćajnim nezgodama.

“Vjerujem da bi procenat učešća ispitanika u nezgodama tek bio alarmantan, ali bi i ukazao na potrebu da se svi aktivnije uključe u razvoj saobraćajne kulture, promjenu stavova i ponašanja učesnika u saobraćaju i time unaprijede bezbjednost na našim putevima, jer saobraćajna kultura ipak kreće od nas samih”, zaključuje Ćopić.