Slavimo dva sveca: Danas je posljednji dan za spremanje zimnice

28.09.2023. | 07:34

Danas slavimo Svetog velikomučenika Nikite i svetog Josifa Temišvarskog, a po srpskom običajnom kalendaru upravo ovaj dan je posljednji trenutak za spremanje zimnice.

Dan svetog velikomučenika Nikite, stadalšeg za Gospoda Hrista, pravoslavni hrišćani obilježavaju toparom:

Primio si Hristov Krst kao silno oružje, protiv đavola si se borio i za Gospoda Hrista si postradao, predavši Mu svoju sveštenu dušu usred ognja. Otuda si se udostojio da primiš darove iscjeljenja od Njega, velikomučeniče Nikita. Moli Hrista Boga da spase duše naše.

Žitije svetog Nikite Rodom od Gota; učenik episkopa Teofila Gotskog, koji je učestvovao na Prvom Vaselj. Saboru. Kada knez Gotski Atanarik poče mučiti hrišćane, tada sv. Nikita stade pred kneza i izobliči ga zbog bezboštva i nečovečnosti. Mučen strašnim mukama Nikita sve jače ispovedaše vjeru Hristovu i moljaše se Bogu s blagodarnošću. I imaše um neprestano uzdignut i udubljen u Boga, a na prsima pod odjelom držaše ikonu Sv. Bogorodice sa prevečnim Mladencem Hristom, stojećeg i držećeg krsta u rukama Svojim.

Ovu ikonu nosio je sv. Nikita zato što mu se sv. Bogorodica javila i utješila ga. Najzad mučitelj baci Hristovog vojnika u oganj, u kome sv. mučenik izdahnu, ali telo njegovo osta nepovrijeđeno od ognja. Drug njegov Marian prenese njegovo tijelo iz Gotske zemlje (Vlaška i Besarabija) u Kilikiju u grad Mopsuest, gdje sagradi crkvu sv. Nikite i položi u njega čudotvorne mošti mučenikove. Postradao i proslavio se 372. godine.

Sveti Josif Temišvarski, svetogorski monah srpskog porjekla, takođe se slavi na ovog dana.

Žitije svetog Josifa Temišvarskog Ovaj svetitelj srpskog porekla rodio se u Dubrovniku 1568. godine, od roditelja Jovana i Еkaterine, po prezimenu Fusko. Na krštenju je dobio ime Jakov. Vrlo rano, posle završetka škole, otišao je u Svetu Goru i tamo se zamonašio u manastiru Pantokratoru, dobivši ime Josif. Zatim je živio i podvizavao se u manastiru Vatopedu, pa Hilandaru, Lavri, Ksiropotamu i najzad Kutlumušu, gde je sveti Josif postao i iguman. Josif je bio smiren monah, veliki molitvenik, i još za života se pokazao čudotvorac. Ove i druge njegove osobine za-pazio je srpski Pećski patrijarh Gavrilo I (1648—55. godine) i izabrao Josifa za mitropolita Temišvarskog (1650. godine), jer je Banat i Temišvar, u ovo vrijeme turske vladavine, bio pod jurisdikcijom Pećke patrijaršije. Kao mitropolit, sveti Josif je razvio široku pastirsku djelatnost: putovao je po eparhiji, rukopolagao sveštenike, propovedao i poučavao. Kod turskih vlasti, čiji je jezik znao, zauzimao se za svoju pastvu i za hrišćanski narod. Radi školovanja crkvenih klirika, osnovao je i svešteničku školu. Došavši do duboke starosti, sveti Josif se sam povukao u manastir Partoš u Banatu. No pobožni narod je i ovde posećivao svog pastira, dolazeći mu za blagoslov, savjete i molitvenu pomoć. Provevši u ovom manastiru oko 3 godine, sveti Josif se tu i upokojio u svojoj 88. godini života, na dan Uspenja Presvete Bogorodice 15. septembra 1656. godine. Sahranjen je pod oltarom crkve koju je sam podigao. Njegove svete mo-šti palaze ze danas u katedralnom hramu u Temišvaru. Sveti Josif je smatran svetiteljem i čudotvorcem još za života na zemlji. Trideset godina posle njegove smrti, 1686. godine, sabor Banatske mitropolije naziva ga imenom Sveti Josif Novi. U jednoj knjizi sa svetiteljskim službama na grčkom, đakon Damaskin opisao je više čuda svetog Josifa. Ova se knjiga čuva u manastiru Partašu u Rumuniji. Sinod Rumunske Crkve uneo je svetog Josifa Novog u svoj kalendar, a 1965. godine to je isto učinila i Srpska Crkva.

Srpski običajni kalendar kaže da je danas, s obzirom na to da su posljednji septembarski dani, krajnje vreme za pripremanje zimnice.