Slavimo Svetog Iliju Gromovnika: Evo zašto danas treba da uzmete med
02.08.2022. | 07:37Srpska pravoslavna crkva i njeni vjernici danas slave Svetog Iliju, u narodu poznatog kao Ilija Gromovnik.
Pravoslavni vjernici danas obilježavaju praznik starozavetnog proroka i novozavetnog svetitelja Ilije. Sveti Ilija, veoma poštovan u pravoslavlju kao strog i nepokolebljiv propovjednik etičkih vrijednosti, prisutan je u Starom i u Novom zavjetu kao prorok čije je osobine preuzelo hrišćanstvo dovodeći ga u vezu sa nastanakom nove vjere i novim Hristovim dolaskom.
Prema predanju, Sveti Ilija je bio među prorocima koji su se na Tavoru poklonili Isusu Hristu na dan Preobraženja Gospodnjeg, kada se javio svojim učenicima sa poukama nove vjere, pa se zato lik svetog Ilije slika na preobraženskim prazničnim ikonama.
Sveti Ilija je prisutan i u viziji svetog Jovana Bogoslova u kojoj se njegova uloga vezuje za budućnost hrišćanske crkve i drugi dolazak na zemlju Hrista Spasitelja – novo preobraženje kome se nada i u koji vjeruje hrišćanski svijet. Prema knjizi Otkrovenja Jovanovog, drugi dolazak Hristov najaviće Ilija sa starozavetnim prorokom Enohom i njihovim stradanjem treba da počne novo preobraženje čovječanstva.
Narodna vjerovanja
Vjeruje se da Sveti Ilija nije umro već da se živ, plamenim kočijama, vazneo na nebo, pa se ta scena slika na prazničkim ilindanskim ikonama. Poznata je i scena sa svetim Ilijom u pećini, u koju se sklonio od oholog cara Ahava, a gavran mu donosi hranu.
Prema predanju, Ilija Tesvićanin rođen je u Tesvitu u Izrailju u 9. vijeku prije Hrista (816. godine). Bio je žrtva progona cara Ahava koji je pod uticajem svoje žene Jezavelje napustio Mojsijevu vjeru i “slavio tuđe bogove”.
Upravlja munjama i gromovima
Srpski narod mnoge prirodne pojave pripisuje svetom Iliji kojem je prelaskom u hrišćanstvo pripisao i osobine svog starog boga Peruna, koji je upravljao munjama i gromovima.
Prema narodnom vjerovanju i tradiciji, sveti Ilija se vozi u vatrenim kolima koja vuku četiri konja, iz čijih nozdrva izbija plamen, a grmljavina je tutnjava njegovih kola kojima se vozi po nebu i oblacima.
Sveti Ilija Gromovnik, kako ga još zovu u narodu, pada u najsušnije i najtoplije doba godine, a običaj je da se na njegov praznik ne radi u polju, da se ne bi navukao gnjev svetitelja.
Ukoliko danas grmi, propašće sav rod oraha i lješnika.
Od davnina čuva se izreka: “Od Svetog Ilije, sunce sve milije”.
Po predanju, na praznik Svetog Ilije prije podne je ljeto, a poslije podne jesen. Nakon ovog dana se, prema vjerovanju, više ne treba kupati u rijekama.
Ljekovit med na Ilindan
Vjeruje se da je na današnji dan dobro uzeti med radi zdravlja. Nekada je bio običaj da majke mažu djecu medom da bi cijele godine bila zdrava. Narod vjeruje da je med koji se izvadi na Ilindan ljekovit.
Takođe, mnogi roditelji djeci daju ime po ovom svetitelju jer je simbol snage i neustrašivosti.
Slavi se i kao krsna slava.
Sveti Ilija je u Srbiji slava vazduhoplovaca, obnarodovana ukazom iz 1924. godine. Propašću kraljevine Jugoslavije ta tradicija vazduhoplovaca je prekinuta, ali je obnovljena 1992. godine.
