Spriječiti epidemijsku pojavu: Kolektivni imunitet se stiče vakcinacijom

12.03.2024. | 09:01

Obuhvat vakcinacije protiv morbila, veoma zarazne virusne bolesti, daleko je od potrebnog za stvaranje kolektivnog imuniteta kojim bi se spriječile epidemijske pojava, rečeno je Srni u republičkom Institutu za javno zdravstvo.

Epidemiolog Janja Bojanić rekla je da obuhvat vakcinacije prvom dozom vakcine protiv morbila, rubeola i parotitisa je 62 odsto, a sa drugom 76 odsto, te da u narednom periodu, ako se ne poveća trend obuhvata, postoje uslovi za epidemijsku pojavu ovih bolesti.

Ona je istakla da procenat populacije mora biti vakcinisan posebno visok kod morbila jer jedna zaražena osoba može zaraziti u prosjeku 12-18 drugih osoba.

“Zbog toga, da bi došlo do efekta kolektivnog imuniteta, procenat obuhvata vakcinacijom na morbile mora biti oko 95 odsto ili veći, za veliki kašalj od 92 odsto do 94 odsto, difterija, rubeola, zauške i polio minimalno 86 odsto i više”, naglasila je Bojanićeva.

Ona je podsjetila da je vakcinacija u Republici Srpskoj obavezna protiv hepatitisa B, tuberkuloze, difterije, tetanusa, pertusisa, poliomijelitisa, hemofilus influence tip b, te morbila, rubeole i parotitisa, za djecu i omladinu određenog uzrasta, kao sistematska imunizacija.

Bojanićeva je pojasnila da se kolektivni imunitet javlja ukoliko je veći dio jedne populacije vakcinisan protiv neke infektivne bolesti koja se onda ne može lako prenijeti sa osobe na osobu, jer je većina ljudi zaštićena i imuna na te bolesti.

Ona je istakla da, ukoliko je u jednoj sredini dovoljno ljudi vakcinisano protiv određene bolesti, postiže se otpornost zajednice i na taj način se od zaraznih bolesti u određenoj mjeri štite i one osobe koje zbog uzrasta ili nekih zdravstvenih stanja nisu za vakcinaciju.

Prema njenim riječima, procenat populacije koji mora biti vakcinisan da bi se postigao ovaj efekat varira od bolesti do bolesti, ali mora biti visok.

“Postizanje kolektivnog imuniteta putem vakcinacije je brži, sigurniji, efikasniji i jeftiniji način kontrole zaraznih bolesti od izolacije oboljelog i svih drugih mjera koje treba sprovesti u slučaju pojave epidemije”, ukazala je Bojanićeva.

Ona je navela da je analizom dostavljenih podataka od zdravstvenih ustanova koje sprovode vakcinaciju, u 2023. godini, kod većine vakcina uočeno da je obuhvat vakcinacije u prvoj godini života oko 88 odsto i više, a u revakcinaciji 65 odsto, što nije dovoljno za ostvarivanje kolektivnog imuniteta.

Bojanićeva je istakla da se uočava znatan pad obuhvata u revakcinaciji petovalentnom vakcinom protiv difterije, tetanusa i pertusisa, dječje paralize i hemofilus B infekcije.

Ona je navela da se o značaju vakcinacije u Republici Srpskoj, građani informišu iz više izvora, dok se stručne informacije, kroz dodatne edukacije, sprovode sa zdravstvenim radnicima putem medija.

Održavaju se predavanja sa roditeljima u grupama i pojedinačno, te na taj način roditelji dobijaju informacije i putem društvenh mreža, ali je najveći broj njih uglavnom neopredijeljen.

“Ti roditelji se mnogo lakše i brže odluče za vakcinaciju nakon razgovora sa svojim pedijatrom ili epidemiologom. Manji broj roditelja ima antivakcinalne stavove. Međutim, rezultati i danje pokazuju obuhvate vakcinacijom nedovoljne za zaštitni kolektivni imuntet”, rekla je Bojanićeva.

Obavezna sistematska imunizacija djece protiv tuberkuloze obavlja se po rođenju, prije otpuštanja iz porodilišta zdravstvene ustanove, jednom dozom BCG /Bacillus Calmette–Guérin/ vakcine.

Djeca rođena van zdravstvene ustanove, odnosno djeca koja nisu vakcinisana u porodilištu, pozivaju se i vakcinišu u zdravstvenoj ustanovi koja vrši sistematsku imunizaciju što je ranije moguće, do navršena dva mjeseca života.

Obaveznu vakcinaciju protiv hepatitisa B koja se obavlja davanjem tri doze vakcine za djecu, i to prva doza u roku od 24 časa nakon rođenja, druga doza sa mjesec dana i treća sa šest mjeseci.

Obavezna sistematska imunizacija djece i omladine protiv difterije, tetanusa i pertusisa, dječje paralize i hemofilus B infekcije /petovalentna vakcina/ sprovodi se kod djece sa navršena dva mjeseca života, davanjem tri doze petovalentne vakcine. Preporučeni razmak između doza vakcine je šest sedmica.

Prva revakcinacija petovalentnom vakcinom vrši se sa navršenih 18 mjeseci života, godinu dana poslije primljene treće doze, druga revakcinacija se sprovodi kod djece uzrasta šest ili sedam godina, odnosno prilikom upisa u osnovnu školu, dok se treća revakcinacija sprovodi kod djece uzrasta 14 godina.

Obavezna sistematska imunizacija djece i omladine protiv morbila, rubeole i parotitisa sprovodi se kod djece sa navršenih 12 mjeseci, jednom dozom ove vakcine, a revakcinacija se sprovodi kod djece uzrasta šest ili sedam godina, odnosno prilikom upisa u osnovnu školu.