Sutra je sveti Prokopije! Na ovaj datum se dobro vjenčavati, ali ovo ne radite

20.07.2023. | 20:05

Srpska pravoslavna crkva i vjernici sutra slave svetog Prokopija, a malo je poznata činjenica da je srpski grad Prokuplje po njemu dobio ime.

Sveti velikomučenik Prokopije je hrišćanski svetitelj iz 4. vijeka. Rođen je u Jerusalimu. Ime po rođenju bilo mu je Neanije, a bio je vojvoda u službi cara Dioklecijana.

Prema legendi, u vrijeme progona hrišćana, Dioklecijan je odredio Neanija da s jednim odredom vojske ide u Aleksandriju i tamo zatre hrišćane. Na tom putu desio se jak zemljotres nakon koga mu se obratio Bog riječima: “Neanije, kamo ideš, i na koga ustaješ?”. Na njegovo pitanje: “Ko si ti, Gospode? Ne mogu da te poznam”, pokazao se u vazduhu presvijetli krst, kao od kristala, i začuo se glas: “Ja sam Isus raspeti Sin Božji, ovim znamenjem koje si vidio pobjeđuj neprijatelje svoje, i mir moj biće s tobom”.

Taj doživljaj potpuno je obrnuo i promijenio život vojvode Neanija. Kao pobjedilac ušao je u Jerusalim i objavio majci da je hrišćanin. Izveden pred sudiju, on skide sa sebe pojas vojvodski i mač, i baci pred sudiju, pokazavši time, da je on samo vojnik Hrista Cara.

Poslije velikih mučenja bačen je u tamnicu, gdje mu se opet javio Gospod Isus Hristos, koji ga je krstio i dao mu ime Prokopije. Jednog dana došlo mu je na tamnički prozor 12 žena i rekle su mu: “I mi smo sluškinje Hristove.” Optužene za ovo one su bačene u istu tamnicu, gdje ih je sveti Prokopije učio vjeri Hristovoj, a naročito tome kako će primiti mučenički vijenac. Zato se u činu vjenčanja pominje sveti Prokopije, pored bogovjenčanog cara Konstantina i Jelene.

U Nišu je u prednemanjićko doba postojao manastir svetog Prokopija, u kojem se čuvala ruka svetitelja. Svetinja je kasnije, kad su Turci zauzeli Niš, prenesena u Prokuplje, koje je i dobilo ime po ovom mučeniku. Sudbina moštiju nije poznata od 18. vijeka.

Brojna narodna vjerovanja vezana su za praznovanje ovog sveca.

U nekim srpskim krajevima smatra se da je ovaj dan pogodan za svadbe, jer sveti Prokopije pohodi i blagosilja mladence. Sutra se izbjegava kopanje, čak i sahranjivanje. Takođe se na ovaj dan nije kupalo. U starini su Srbi rudari smatrali ovog svetitelja svojim patronom. Smatra se i zaštitnikom djece. Slavili su ga kamenoresci i bunardžije.

Po svim srpskim krajevima postoje razni običaji i vjerovanja u vezi ovog praznika i pridaje mu se veliki značaj, iako nije upisan crvenim slovom u kalendar. Postoje i porodice, doduše rijetke, koje slave svetog Prokopija kao krsnu slavu.