U svijetu se obilježava 8. mart – Međunarodni dan žena
08.03.2025. | 07:48U svijetu se obilježava 8. mart – Međunarodni dan žena kao kao sjećanja na demonstracije američkih radnica u Čikagu 1909. godine i marš više od 15.000 žena u Njujorku, koje su tražile kraće radno vrijeme, bolje plate i pravo glasa.
Prvi nacionalni Dan žena obilježen je 1909. godine u SAD. Inspirisana američkom akcijom, njemačka ljevičarka Luiz Cic, predložila je organizovanje Međunarodnog dana žena. Ideju je preuzela i poznata feministkinja Klara Cetkin, koja je to predložila 1910. godine na Međunarodnoj konferenciji žena u Kopenhagenu.
Međunarodni dan žena je sljedeće godine obeležen u Austriji, Nemačkoj, Danskoj i Švajcarskoj, uz mnoge proteste širom Evrope, pa je tako u Austrougarskoj bilo 300 demonstracija. Žene su tražile da pravo glasa koje do tada nisu imale, kao i pravo obavljanja javne funkcije.
U Londonu je 8. marta 1914. godine održan marš kao podrška ženskom pravu glasa. Švajcarska je bila posljednja zemlja u Evropi koja je uvela pravo glasa ženama, 1972. godine.
Feministkinja Aleksandra Kolontaj je nakon boljševičke revolucije nagovorila Lenjina da 8. mart postane državni praznik. Praznik je prihvaćen i od strane kasnije nastalih jednopartijskih režima, kojima je političko-programski uzor bio SSSR.
Na zapadu je Međunarodni dan žena uglavnom prestao da se obilježava u prvoj polovini 20. vijeka, upravo jer su ga povezivali sa jednopartijskim sistemom i boljševičkim komunizmom.
Ipak, feministički pokreti 1960-ih i 1970-ih godina izborili su se za ponovnu afirmaciju Međunarodnog dana žena 8. marta. Prva proslava Dana žena u Srbiji održana je 1914. godine.
Osmi mart ostao je državni praznik u Rusiji, Belorusiji, Ukrajini, Kazahstanu, Kirgistanu, Moldaviji, Mongoliji, Tadžikistanu…
Ujedinjene nacije ocenile su prošle godine da Talibanske vlasti u Avganistanu priznaju ženama najmanje prava u svetu. Misija UN je u saopštenju objavljenom na Međunarodni dan žena, navela da je nova vlast u Avganistanu gotovo „jedinstvena u usresređenosti da nametne pravila koja većinu žena i devojaka ostavljaju zarobljenim u kući“.
Američka glumica Meril Strip izjavila je da i „veverica ima više prava“ od avganistanske djevojčice, pridružujući se na taj način pozivu avganistanskih žena da se ukinu stroga ograničenja talibanske vlade kada je u pitanju način života žena u Avganistanu.
Čestike povodom Dana žena uputili su zvaničnici Republike Srpske.
