Veliki kašalj: Zaraza stigla u Srpsku, a vakcina nema

01.12.2023. | 08:41

Veliki kašalj, od kojeg najčešće obolijevaju mala djeca, stigao je u Srpsku, a vakcinu, koja je najbolja zaštita od ove veoma zarazne bolesti, trenutno imaju samo pojedini domovi zdravlja.

Institutu za javno zdravstvo RS, kako su juče saopštili, prijavljena su tri laboratorijski potvrđena slučaja pertusisa, dok pedijatri širom Srpske sumnjaju da je broj oboljelih daleko veći, jer su njihove ambulante već sedmicama pune djece školskog uzrasta koja imaju simptome ove bolesti.

Veliki kašalj, koji se prenosi kapljičnim putem, kako su objasnili u Institutu, uzrokuje bakterija, koja se nakon ulaska u respiratorni sistem domaćina razmnožava i stvara toksine, zbog čega nastaje oštećenje respiratorne sluznice.

“Inkubacija traje od devet do deset dana, a osoba je najzaraznija na početku bolesti, prilikom javljanja simptoma respiratorne infekcije. Za primarnu prevenciju postoje efikasne kombinovane vakcine, petovalentna i četvorovalentna, koje sadrže komponentu protiv pertusisa (DTaP-IPV-HiB), a koje se djeci daju u okviru obaveznog kalendara imunizacije u Srpskoj”, rekli su u Institutu, koji je od pojave prvih slučajeva obolijevanja u regionu svim zdravstvenim ustanovama u Srpskoj poslao preporuke.

Iako je vakcinacija najbolja zaštita, roditelji u Banjaluci koji su ovih dana planirali da vakcinišu djecu nisu to mogli učiniti, jer vakcine nema na stanju.

“Institut trenutno nema na stanju petovalentne vakcine (DTaP-IPV-HiB), ali pojedini domovi zdravlja raspolažu određenim količinama vakcina. Očekujemo ubrzo isporuku novih količina, koje će odmah potom biti distribuisane tamo gdje nedostaju”, kazali su u Institutu, podsjećajući da se petovalentna vakcina daje u tri doze, kao primovakcina u drugom, trećem i četvrtom mjesecu života, a zatim se sa 18 mjeseci sprovodi revakcinacija.

Obuhvat ovom vakcinom u 2022. godini, prema njihovim podacima, iznosio je 93 odsto kada je u pitanju prva doza, 88 odsto druga doza, a 65,6 odsto djece obuhvaćeno je revakcinacijom.

Načelnica ambulante za specijalističke konsultacije iz pedijatrije u Dom zdravlju Bijeljina Stojanka Škorić kazala je za “Glas Srpske” da domovi zdravlja u Srpskoj nemaju PCR testove za ovu bolest, ali na osnovu kliničke slike uočavaju da ima pacijenata čiji kašalj se i te kako razlikuje od uobičajenog.

“Najugroženiji su mališani predškolskog uzrasta, dok su djeca školskog uzrasta manje, jer su više u pokretu. Vakcina najbolje šiti od ove bolesti. Djeca koja su primila tri doze ove vakcine, odnosno do prve godine, imaju 70 odsto zaštite. I vakcinisana djeca se mogu zaraziti samo što su simptomi mnogo blaži”, istakla je Škorićeva.

Dodala je da se za veliki kašalj primjenjuje antibiotska terapija uz druge higijenske mjere koje se preduzimaju na osnovu simptoma.

U našoj zdravstvenoj ustanovi za sada ima dovoljno petovalentne vakcine “pentaksim” – kazala je Škorićeva.

U jednoj banjalučkoj privatnoj pedijatrijskoj ambulanti kažu da već sedmicama liječe djecu sa simptomima velikog kašlja te naglašavaju da zaraženih ima znatno više nego što je prijavljeno Institutu.

Razlog je, objašnjavaju, to što javne zdravstvene ustanove, osim Univerzitetskog kliničkog centra RS, gdje se upućuju samo pacijenti sa težom kliničkom slikom, ne testiraju oboljele na veliki kašalj.

Roditelji u Banjaluci to mogu da urade u privatnoj laboratoriji, a usluga košta oko 50 maraka. Rezultati se čekaju devet radnih dana, jer se uzorci šalju na analizu u Srbiju.

Bolest protiče u tri stadijuma. Prvo se javljaju znaci slični prehladi – kijanje, curenje iz nosa, blago povišena tjelesna temperatura. To traje jednu do dvije nedelje. U drugom stadijumu dolazi do značajnog pogoršanja tegoba, kašalj postaje intenzivniji i učestaliji, naročito tokom noći. Drugi stadijum traje jednu do šest nedjelja. U trećoj fazi, koja traje nedjeljama i mjesecima nakon početka bolesti, postepeno dolazi do povlačenja tegoba i potpunog oporavka novorođenčeta.

U najvećem riziku za ozbiljne komplikacije i smrtni ishod su bebe koje su nevakcinisane ili nepotpuno vakcinisana. Prema rezultatima dostupnih studija, 12-26 odraslih osoba sa produženim kašljem serološki je pozitivno na pertusis i stoga oni predstavljaju značajne rezervoare za dalji prenos infekcije.

Komplikacije

Prvi stadijum bolesti podsjeća na prehladu praćenu kašljem, koji prelazi u napade isprekidanog kašlja. Kod male djece kašalj može dovesti do prekida disanja i ugroziti život. Vremenom napadi kašlja postaju blaži i prorijeđeni. Bolest u prosjeku traje oko šest sedmica.

Jedna od najčešćih komplikacija ove bolesti je upala pluća, u 15 do 20 odsto slučajeva te razni problemi koji mogu nastati usljed naprezanja organizma, kao što su krvarenje iz nosa i pojava bruha.