“Investitori nerado dolaze ovamo”: Niski porezi u Srpskoj “u sjeni” lošeg imidža BiH

14.05.2021. | 12:19

Republika Srpska ima najnižu stopu doprinosa na platu i najveći neoporezivi dio ličnog dohotka u cijeloj regiji, čime se nameće poslodavcima i investitorima kao veoma privlačna poreska destinacija.

Prema zvaničnim statističkim podacima, zbirna stopa doprinosa na bruto platu u Srpskoj iznosi 32,8 odsto, a nižu zbirnu stopu imaju Crna Gora (32,3 odsto) i Sjeverna Makedonija, gdje je ta stopa 28 odsto. Ali u Crnoj Gori ne postoji neoporezivi dio plate kao u Srpskoj, gdje iznosi 256 evra (500 KM), dok je taj neoporezivi dio u Sjevernoj Makedoniji duplo manji nego u Srpskoj i iznosi 130 evra. Međutim, poslodavci i ekonomisti ocjenjuju da to ne daje očekivane rezultate i da investitori ne hrle u Republiku Srpsku zbog lošeg političkog imidža BiH.

Predsjednik Unije udruženja poslodavaca RS Saša Trivić kaže da se mora priznati da imamo dobru poresku politiku.

“Evidentno je da poreska politika daje rezultate, jer rastu i plate i prihodi od poreza i doprinosa, a raste i izvoz. Poreske stope su svakako konkurentska prednost poslodavcima, ali problem je što te poreske stope nisu dovoljno prepoznate”, kaže Trivić. On dodaje da se povoljne poreske stope i dobra poreska politika vrlo malo koriste za privlačenje stranih investitora i da je sigurno potrebno više uraditi o tom pitanju, ali ističe da postoje još neki faktori koji anuliraju prednosti i benefite koje investitori imaju kroz povoljnu poresku politiku.

“BiH ima loš imidž i zato investitori nerado dolaze ovamo bez obzira na niske poreske stope”, kaže Trivić.

Pored niže zbirne stope doprinosa na bruto platu koja je u Srpskoj 32,8, a u Srbiji 36,55 odsto, Republika Srpska je povoljnija za investitore od Srbije po tome što je neoporezivi dio ličnog dohotka u RS za stotinu evra veći nego u Srbiji, zatim po tome što stopa poreza na dividendu u Srbiji iznosi 15 odsto, a u Srpskoj nula, te što je porez na dobit u Srpskoj deset, a u Srbiji 15 odsto. Republika Srpska je po poreskoj politici bolji dio BiH, jer zbirna stopa doprinosa na bruto platu u FBiH iznosi 41,5 odsto. Ipak, pri tome se mora uzeti u obzir da se u Srpskoj u bruto platu računaju i prinadležnosti poput prevoza i toplog obroka, dok se taj dio u FBiH posebno obračunava i nije oporeziv. Kada se na to doda neoporezivi dio plate u FBiH koji iznosi 153 evra (300 KM), ukupna zbirna stopa doprinosa na bruto platu u FBiH pada skoro na nivo kao u Republici Srpskoj, odnosno na nešto više od 33 odsto.

Dekan Ekonomskog fakulteta u Banjaluci Milenko Krajišnik kaže da za nedovoljan nivo stranih investicija u Srpskoj, pa i u BiH, postoje najmanje tri razloga.

“Saglasan sam da su politička nestabilnost i nedovoljna afirmacija dobre poreske politike razlozi zbog kojih nema stranih investicija u mjeri u kojoj bi to bilo prirodno. Pored toga, jedan od razloga zbog kojeg investitori ne žele da ulažu je i nedovoljna zaštićenost određenih grana domaće privrede. Ako su u pitanju grane koje druge države štite, kao što Evropska unija štiti poljoprivredu i prehrambenu industriju, a kod nas su te grane nedovoljno zaštićene, onda investitori ne žele da dolaze ovdje zato što će i oni biti izloženi velikoj svjetskoj konkurenciji kad ovdje investiraju”, kaže Krajišnik dodajući da se to najbolje pokazuje na primjeru poljoprivrednih proizvođača koji bezuspješno traže zaštitu domaće proizvodnje.

Najniža plata

Republika Srpska je po visini najniže zagarantovane plate, ne računajući Hrvatsku koja je članica Evropske unije, odmah iza Srbije. Najniža zagarantovana plata u Srbiji je 272 evra, a u Srpskoj 266 evra. Potom slijedi Sjeverna Makedonija sa 247 evra, pa Crna Gora u kojoj je najniža plata 222 evra, a od 1. jula treba da bude 250 evra, i na kraju FBiH u kojoj je najniža garantovana plata 208 evra.