Nova pravila za sezonske radnike u Crnoj Gori: Evo šta se sve mijenja i koje su obaveze poslodavaca

18.01.2025. | 12:11

Nova pravila za sezonske radnike u Crnoj Gori se očekuju od 1. maja.

Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga Crne Gore planira da od 1. maja uvede novi model radnog angažovanja koji će omogućiti jednostavniji način zapošljavanja radnika na poslovima sezonskog ili povremenog karaktera.

Ovo je predloženo radnom verzijom nacrta zakona o pojednostavljenom radnom angažovanju na sezonskim i povremenim poslovima u određenim delatnostima, koji precizno uređuje uslove za ovakvo angažovanje, prava radnika, način plaćanja poreza i doprinosa, kao i subvencije koje poslodavci mogu ostvariti.

Izvori “Vijesti” tvrde da nije u pitanju konačna verzija i da će određena rješenja najvjerovatnije biti korigovana do konačnog prijedloga. Definisano je da se iz državnog budžeta plaćaju porezi i doprinosi za stalne sezonske radnike i podsticaji za njihovo angažovanje.

Iz Ministarstva rada, kojim rukovodi ministarka Naida Nišić, u novembru prošle godine saopšteno je da će se ovaj zakon usvojiti do kraja januara 2025. godine i “da narednu sezonu dočekamo spremni, što znači da od marta imamo pripremljene sezonske radnike”.

Javna rasprava

“Vijesti” su pitale da li će ovaj zakon biti usvojen do kraja januara, ali iz ovog resora nisu precizirali rok.

“Predlog Zakona o stalnom sezoncu se trenutno nalazi u fazi završnih pregovora socijalnih partnera, nakon kojih će se organizovati javna rasprava, koja je ključna kako bi se dodatno unaprijedio tekst zakona i uključila zainteresovana javnost. Potreba za donošenjem ovog propisa ogleda se u tome što je Crna Gora turistička destinacija koja zbog toga ima velike ekonomske benefite, naročito u sektoru turizma. Zbog toga se želi postići efikasnije zapošljavanje domaće radne snage za period obavljanja sezonskih poslova, regulisanje zakonodavnog okvira kako bi se omogućila fleksibilnost u ovoj oblasti, kao i aktivno učešće svih relevantnih institucija u sprovođenju ove aktivnosti”, kazali su u Ministarstvu rada.

Pojašnjeno je da će angažman stalnih sezonaca biti vremenski ograničen na period sezonskih potreba, uz mogućnost ostvarivanja prava u vansezonskom periodu.

“Pored toga, zakon ima za cilj suzbijanje sive ekonomije i omogućavanje fleksibilnijeg angažovanja radne snage. Ovim zakonom se uređuje pojednostavljen način radnog angažovanja fizičkih lica na sezonskim i povremenim poslovima, što uključuje elektronsko prijavljivanje i efikasnije zapošljavanje, kako domaće, tako i strane radne snage. Očekuje se da zakon doprinese unapređenju poslovnog ambijenta i tržišta rada u Crnoj Gori. Ministarstvo ulaže napore da zakon bude usvojen i spreman za primjenu do turističke sezone 2025. godine, čime će se omogućiti značajna poboljšanja u oblasti sezonskog zapošljavanja”, kazali su u ovom Vladinom resoru.

Koji su to sezonski poslovi

Prema radnoj verziji, poslovi sezonskog karaktera su specifični poslovi u sektoru smještaja i ishrane, poljoprivrede, šumarstva i ribarstva, saobraćaja.

Na poslovima osoba može biti angažovana po dva osnova – kao sezonski radnik koga poslodavac radno angažuje na određeni vremenski period tokom te sezone, ne duži od devet mjeseci, i drugi osnov, kao stalni sezonski radnik koga poslodavac radno angažuje na poslovima koji su pretežno sezonskog karaktera, na period od devet (minimalno osam ili sedam ili šest, a maksimalno devet) mjeseci tokom te sezone, uz obavezu radnog angažovanja i tokom naredne sezone.

“Ako je poslodavac osobu angažovao kao stalnog sezonskog radnika, ona stiče pravo na produženo penzijsko i invalidsko osiguranje za period od prestanka radnog angažovanja u toj sezoni, do početka radnog angažovanja u narednoj sezoni. Doprinosi za period produženog osiguranja, obračunati na zakonom propisanu najnižu mjesečnu osnovicu doprinosa, uplaćuju se iz budžeta Crne Gore u korist te osobe”, piše u dokumentu.

Na sezonskim poslovima poslodavac može, kako piše u nacrtu, kao sezonskog radnika radno angažovati osobu koja se vodi na evidenciji Zavoda za zapošljavanje kao nezaposlen, penzionera, učenika ili studenta starijeg od 15 godina, koji je državljanin Crne Gore ili ima odobren stalni boravak ili priznat status izbeglice i strani je državljanin sa odobrenim stalnim boravkom, priznatim statusom izbeglice ili odobrenom dodatnom zaštitom, kao i strani državljanin kome je izdata dozvola za privremeni boravak i rad u Crnoj Gori.

Precizirano je da samo kao stalnog sezonskog radnika poslodavac može angažovati nezaposleno lice sa evidencije Zavoda za zapošljavanje.

“Na poslovima za čijim obavljanjem ima potrebu povremeno i/ili vanredno, uključujući i sezonske poslove, poslodavac može u pojednostavljenom i ubrzanom postupku radno angažovati lice na period koji ne može trajati duže od 90 radnih dana u toku jedne kalendarske godine”, navodi se.

Potreba za povremenim radnim angažovanjem može se javiti u sektoru smještaja i ishrane, sektoru poljoprivrede, šumarstva i ribarstva i sektoru saobraćaja, kao i u sektoru umjetnosti, zabave i rekreacije, sektoru građevinarstva, sektoru trgovine, sektoru pomoćnih uslužnih delatnosti i u sektoru informisanja i komunikacija.

Poslodavac može na sezonskim poslovima radno angažovati jednog ili više radnika tokom perioda koji ne može trajati duže od devet mjeseci u toku jedne kalendarske godine, a to je i maksimalni rok na koji se u okviru tog perioda može radno angažovati svako od njih ugovorom o radnom angažovanju na sezonskim poslovima za tu godinu.

“Poslodavac iz sektora građevinarstva može na povremenim poslovima u skladu sa ovim zakonom istovremeno da angažuje najviše do deset lica i dodatno 10% od ukupnog broja zaposlenih na neodređeno vrijeme. Zabranjeno je radno angažovanje lica mlađeg od 18 godina života u skladu sa ovim zakonom na povremenim poslovima u sektoru građevinarstva i na povremenim poslovima čuvanja, pripremanja hrane, održavanja zdravlja i lične higijene starih ljudi, ljudi sa posebnim potrebama i djece”, piše u radnoj verziji nacrta zakona kojim se definiše da poslodavac ne može da bude agencija za privremeno ustupanje zaposlenih, koja posluje u skladu sa zakonom koji uređuje radne odnose.

(MONDO)