Pozitivan uticaj na likvidnost: Dug težak 150 miliona maraka riješen kompenzacijama
06.12.2024. | 20:00Privrednici i javni sektor u Republici Srpskoj rasteretili su se za oko 150 miliona maraka obaveza i potraživanja na multilateralnim kompenzacijama koje su održane u ovoj godini.
Prema podacima dostupnim na internet stranici Banjalučke berze, na šest kompenzacija organizovanih tokom ove godine bio je 2.561 učesnik.
Godinu ranije, 2.481 učesnik kompenzovao je 84,4 miliona maraka obaveza i potraživanja, dok je tokom 2022. godine 2.437 učesnika prebilo 75,4 miliona maraka. Na kompenzacijama organizovanim tokom 2021. godine 2.994 učesnika kompenzovala su 94,54 miliona maraka obaveza i potraživanja.
Podaci pokazuju da se u prosjeku na jednu kompenzaciju prijavi oko 400 učesnika. Na posljednjoj ovogodišnjoj sesiji koja je održana 3. decembra prijavilo se 399 preduzeća i institucija koji su se rasteretili za nešto više od 20 miliona maraka obaveza i potraživanja.
Ekonomista Marko Đogo rekao je za “Glas Srpske” da su u trenutku uvođenja sistema multilateralne kompenzacije postojale velike obaveze i potraživanja i javnog i privatnog sektora te da je sistem i pokrenut sa ciljem povećanja likvidnosti.
– Nakon krize u Grčkoj 2012. godine mi smo u vrijeme pokretanja ovog sistema još živjeli u nekom vremenu recesije, jer tek od 2016. godine kreće neki malo brži privredni oporavak. Nelikvidnost i dugovi su kočili malo ozbiljniji privredni rast. Ne tvrdim da je multilateralna kompenzacija najzaslužnija za kasniji brži privredni rast, ali je sigurno nešto doprinijela – rekao je Đogo i dodao da se kompenzacija pokazala kao dobra stvar te da takvi sistemi odavno postoje u razvijenim ekonomijama.
Predsjednik Unije poslodavaca RS Zoran Škrebić rekao je za “Glas” da je poslovna zajednica u Srpskoj od početka zagovarala uvođenje sistema multilateralnih kompenzacija, jer je to nešto što u svakom slučaju pozitivno utiče na likvidnost.
– U svakoj privredi pa tako i u našoj uvijek postoji određen broj preduzeća koja ili kasne ili nisu u mogućnosti da izmire sve svoje obaveze. I ne samo preduzeća, već i javne ustanove. Sistem kompenzacija povezuje više učesnika i sigurno da je nešto što bi trebalo očuvati i u budućnosti. Očigledno je da ima pozitivne efekte na poslovanje privrede u cjelini – istakao je Škrebić.
On dodaje da to što se iznos i broj učesnika povećava u posljednje vrijeme govori u prilog tome da je ovo dobar sistem, ali donekle i zabrinjava da postoji određena nelikvidnost u jednom dijelu privrede.
Sistem multilateralne kompenzacije zasnovan je na prijavljivanju obaveza i potraživanja, a iako je to zakonska obaveza mnogi subjekti i dalje izbjegavaju da prijave obaveze čime su umanjeni i efekti prebijanja dugova. Od 2015. godine, kada je održana prva kompenzacija, ukupno je kompenzovano 1,339 milijardi maraka obaveza i potraživanja.
Zakon
Zakon o jedinstvenom sistemu za multilateralne kompenzacije i cesije usvojen je 2014. godine na zahtjev Privredne komore RS. Samo dvije godine kasnije zakon je pretrpio izmjene kako bi na osnovu iskustava iz prve obavezne multilateralne kompenzacije, koja je održana u oktobru 2015. godine, bio unaprijeđen kompletan sistem.
