Svjetska ekonomija u rasulu: Rekordan pad u EU i Sjedinjenim Američkim Državama

02.08.2020. | 08:46

Nezavisno od toga kada će početi ekonomski oporavak i koliko će trajati, činjenica je da će ova godina u celom svetu biti izuzetno teška, ukazuju prognoze Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) i Evropske komisije (EK).

Evropska unija je u drugom ovogodišnjem tromesječju zabilježila rekordan pad ekonomske aktivnosti od oko 12 odsto.

To je, ističu u Eurostatu, najveći pad ekonomske aktivnosti u EU od 1995. godine, otkako u Luksemburgu sistematski vode podatke o kretanju BDP na nivou Unije.

Kako su objavili u Vašingtonu, američka ekonomija, inače najveća na svijetu, u drugom tromesječju potonula je neverovatnih 32,9 odsto na godišnjem nivou, što su analitičari već ocjenili kao “istorijsko”. Naravno, u negativnom smislu.

U MMF su tako još u aprilu prognozirali da će svjetski BDP u 2020. godini potonuti tri odsto, a uz to, mnogo gore će proći razvijene ekonomije nego zemlje u razvoju.

Naime, prosječan pad ekonomske aktivnosti u razvijenom dijelu sveta u ovoj godini bi trebalo da iznosi 6,1 odsto, dok će pad u zemljama u razvoju biti znatno manji, samo jedan odsto.

Među razvijenim zemljama na udaru recesije posebno će se naći ekonomije Italije i Španije, zatim Francuske i Njemačke, Velike Britanije, Kanade, SAD-a i Japana.

Kada je riječ o zemljama u razvoju, piše portal Indeks, ekonomija Rusije u ovoj godini bi trebalo da potone 5,5 odsto, na šta će, osim korona krize, uticati i pad cena energenata.

Sa druge strane, dvije velike ekonomije, indijska i kineska, godinu bi trebalo da zaključe u plusu. Ili, preciznije, prognoze MMF pokazuju da bi Kina, zemlja iz koje je krenula pandemija korona virusa, u ovoj godini trebalo da ostvari rast BDP-a od 1,2 odsto, što je za kineske prilike inače vrlo slabo, dok bi Indija u 2020. trebalo da ostvari rast BDP-a od 1,9 odsto. MMF očekuje da će svjetska ekonomija početi da se oporavlja tek sljedeće godine, i to po stopi od 5,8 odsto.

Pri tom bi ekonomski rast u razvijenim zemljama trebalo da bude sporiji nego u zemljama u razvoju, odnosno razvijeni dip svijeta trebalo bi da ima ekonomski rast od, u prosjeku, 4,5 odsto, a zemlje u razvoju po stopi od 6,6 odsto.

Uprkos tome što ne očekuju dugotrajnu krizu, ekonomisti upozoravaju da se arhitektura svjetske ekonomije u korona krizi počela da mijenja i da će nastaviti da se mijenja.

Korona kriza je, može se reći, unijela tektonske promjene u način funkcionisanja ekonomija, navodi portal.
Jedna od posljedica koronakrize biće, upozoravaju ekonomisti, proces dodatnog zatvaranja država i trgovinskih blokova. Drugim riječima, evropski kapital će u budućnosti vjerovatno manje tražiti prilike na vanevropskim tržištima, a više se okrenuti ulaganjima u slabije razvijene evropske zemlje, i to iz jednostavnog razloga što neće željeti reprizu korona udara na kretanje robe. Najvjerovatnije će lanci nabavke biti skraćeni u budućnosti.

Druga posljedica mogla bi biti, dodaju ekonomisti, smanjenje značaja uslužnih djelatnosti, uključujući i turizma, na ekonomiju. Umjesto naglaska na usluge, “u modu” će se vjerovatno vratiti reindustrijalizacija, što će podsticati i Evropska komisija.

Podaci o tako velikim stopama pada ekonomske aktivnosti mogu se slobodno okarakterisati kao urušavanje ekonomije.

Takav pad ekonomije posljedica je pandemije koronavirusa i “zaključavanja” ekonomija.

– Ti podaci su dramatični, ali ipak nas ne vode u situaciju iz vremena Velike depresije 30-ih godina prošlog vijeka, kada je kriza trajala godinama. Sve će, naravno, zavisiti od kretanja korona virusa, ali vjerujem da se u sledećoj godini može očekivati brz oporavak – objašnjava za Indeks ekonomski analitičar Damir Novotni.

I Željko Lovrinčević iz zagrebačkog Ekonomskog instituta slaže se sa ocjenom da je pad u drugom kvartalu dramatičan. Ipak, on smatra da će Evropi za oporavak trebati malo više vremena.

– Sad vidimo da ovo neće biti tako kratkotrajno. Očekujem da bi se Evropa tek 2023. godine mogla vratiti na pretkrizne nivoe – kaže Lovrinčević.

Jasno je da će pad ekonomske aktivnosti u Hrvatskoj u ovoj godini biti ogroman, kao i da će oporavak teći sporije nego što bi to bilo poželjno. Na to, uostalom, upućuju i prognoze Evropske komisije po kojima Hrvatska u ovoj godini može da računa na strmoglavi pad BDP-a od čak 10,8 odsto, jedan od najvećih u EU, dok bi u sljedećoj godini mogla da ostvari rast BDP-a, prema istim prognozama, od 7,5 odsto, prenosi SrpskaInfo.

Iako bi Hrvatska mogla da privuče kapital iz razvijenijih evropskih država, suočiće se s jakom konkurencijom, pa će morati da poradi na jačanju poslovne klime u zemlji, smatraju ekonomisti.