Zašto se Zapadni Balkan brže oporavlja od ostalih

21.10.2021. | 23:18

Zapadni Balkan se u 2021. oporavlja od recesije izazvane kovidom iz 2020. godine brže nego što je očekivano, navodi Svjetska banka u novom izdanju Redovnog ekonomskog izvještaja za Zapadni Balkan pod naslovom „Zeleni rast“.

Uz ekonomski oporavak, Zapadni Balkan treba da se fokusira na otvaranje radnih mjesta i zelenu transformaciju, navedeno je u saopštenju beogradske kancelarije Svjetske banke.

Izgledi za region su, kako je navedeno, značajno poboljšani, budući da bi, prema najnovijim projekcijama, rast BDP-a trebalo da dostigne 5,9 odsto u 2021. nakon kontrakcije od 3,1 odsto u 2020.

Za 2022. se u regionu predviđa rast od 4,1 odsto, a za 2023. od 3,8 odsto.

Stopa siromaštva u regionu, prema projekcijama, vratiće se na trend zabilježen prije izbijanja pandemije i smanjiće se za oko jedan procentni poen na 20,3 odsto, slično nivou iz 2019. Oporavak širom regiona rezultat je jačanja domaće i eksterne tražnje.

Snažni oporavak domaće potrošnje i putovanja širom Evrope podstakao je priliv doznaka i prihoda od turizma u jeku sezone u ljeto 2021.

Uz to, snažni oporavak privreda razvijenih zemalja dao je podsticaj tražnji za izvozom iz regiona.

Oporavak je, međutim, i dalje izložen prijetnjama i rani znaci upozorenja sa tržišta rada zahtijevaju pažnju kreatora politika.

Gubitak radnih mjesta usljed recesije i njenih posljedica nesrazmerno je pogodio žene i mlade, što bi moglo da ugrozi napore da se povećaju višegodišnje niske stope njihovog učešća u radnoj snazi.

Stopa nezaposlenosti mladih u 2021. porasla je na 37,7 odsto, za 5,4 procentnih poena u odnosu na jun 2020, dodatno otežavajuću izglede za zapošljavanje mladih.

„Kako se zemlje Zapadnog Balkana okreću budućnosti nakon pandemije, njihove javne politike treba usmjeriti na otklanjanje ključnih prepreka za kreiranje radnih mjesta i ekonomsku transformaciju, uključujući i zelenu tranziciju“, kaže direktorka Svjetske banke za region Zapadnog Balkana Linda Van Gelder.

Države Zapadnog Balkana mogle bi da imaju korist od reformi poslovnog okruženja, javne uprave i digitalizacije, što bi podstaklo rast i pomoglo im da premoste jaz u odnosu na članice EU, navela je ona.

Izvještaj se bavi i makroekonomskim i fiskalnim izazovima i činiocima koji doprinose zelenom privrednom rastu u regionu.

Zapadni Balkan je sada na prekretnici kada je riječ o predstojećoj zelenoj tranziciji.

Globalni napori u borbi sa klimatskim promjenama iz korijena mijenjaju čitava društva.

Afiniteti potrošača i investitora se mijenjaju, zelene tehnologije i modeli poslovanja izazivaju poremećaje na sve većem broju tržišta, a zelene politike preoblikuju ekonomska okruženja.

Tako, „ozelenjavanje“ ekonomije jedne zemlje postaje presudni činilac za razvoj njene međunarodne konkurentnosti i sposobnosti da privuče inostrano finansiranje i investicije.

U Svjetskoj banci ističu da Zapadni Balkan nije izuzetak od ovog pravila i da region i dalje karakteriše model razvoja zasnovan na poznatim „braon“ industrijama, pa prelazak na zeleni rast neće biti lak, posebno ne na kratak rok, prenosi Blic biznis.

Pa ipak, zelena tranzicija Zapadnom Balkanu nudi značajne mogućnosti, između ostalog, bliže povezivanje sa globalnim lancima vrijednosti okrenutim ka Evropi i pristup značajnim resursima EU, kao pomoć u finansiranju zelene tranzicije. Efikasno upravljanje zelenom tranzicijom, uključujući i brojne kompromise, treba da bude u žiži politika zemalja Zapadnog Balkana u narednim godinama, navodi se u saopštenju.