Banski dvor: Predstavljen roman “Tri znaka kruga” i otvorena izložba “Kvadrat” Saše Karalića

16.09.2021. | 13:38

Roman „Tri znaka kruga“ autora Saše Karalića predstavljen je u srijedu uveče u Vijećnici Banskog dvora, a prije promocije knjige u Malom izložbenom salonu otvorena je izložba “Kvadrat” ovog umjetnika. Događaјi su organizovani u saradnji sa Banskim dvorom – Kulturnim centrom.

O romanu su govorili Željko Radinković i autor, a moderator je bila Tanja Stupar Trifunović.

I ovi događaji dio su programa “Mali noćni razgovori” koji ima za cilj da “u službi književnosti” budu obuhvaćene i muzička, dramska i vizuelna umjetnost. Saša Karalić je likovni umjetnik i pisac. Najprisutnija tema u njegovom radu je odnos javnog diskursa prema vladajućoj ideologiji. Njegov prvi roman „Tri znaka kruga“ objavila je beogradska „Geopoetika“ 2020. godine. Karalić je redovni predavač na umjetničkoj akademiji Gerrit Rietveld u Amsterdamu.

“Tri znaka kruga se vezuju uz crtež o kojem se govori u centralnom dijelu romana i koji prikazuje tri kruga koji se presijecaju. Radi se o karmelićanskom crtežu koji predstavlja osnovne elemente njihovog učenja: zajednicu, službu i molitvu. Tek u presjeku krugova, kažu karmelićani, u međudjelovanju elemenata, čovjek može da pronađe svoju svrhu na zemlji. Nosioci radnje su tri lika od kojih su dvojica smještena u vrijeme Drugog svjetskog rata, a treći u današnje doba. Istorijski okvir u romanu je važan, ali glavni fokus je na likovima i njihovim sudbinama”,  kazao je Karalić.

Projekat “Kvadrat” se u romanu spominje kao dio opisa scene u jednom minhenskom izložbenom prostoru. Ono što ga vezuje uz roman je propitivanje odnosa između simbola i kolektivnog sjećanja, između jezika i znaka i načina na koji znak učestvuje u stvaranju određenog ideološkog diskursa.

-U projektu “Kvadrat” prednost je data znaku, koji okuplja ljude oko sebe i inicira određenu produkciju jezika. U romanu je obrnuto. Jezik je prikazan kao dominantan ideološki instrument koji služi indoktrinaciji i razara zajednicu. Ili, kao što kaže jedan od likova u romanu: “Jezik je moć, i onaj ko vlada njime, vlada svijetom”. Prikazivanjem izložbe uz razgovor o romanu ova dva ugla gledanja istog problema ujedinjena su i predstavljena u istom prostoru – naglasio je Karalić

“Kvadrat” se sastoji od tridesetmetarskog znaka i kratkog filma.

“Ovaj projekat izveden je na brdu Kik u selu Ivanjska, današnje Potkozarje, gdje je početkom osamdesetih godina prošlog vijeka grupa omladinaca bijelo obojenim kamenjem ispisala velika slova “Tito” i uokvirila ih zvijezdom petokrakom, kao izraz odanosti tada preminulom predsjedniku Jugoslavije. Obilježje je održavano do kraja osamdesetih, kada je naglo izgubilo društvenu i političku funkciju. Trideset godina kasnije predložio sam izgradnju drugog obilježja na istom mjestu, jednostavan znak kvadrata. Ovaj znak ponudio sam kao prostor za politiku o čijem načinu korištenja i svrsi treba da odluče oni koji ga grade. Tokom tri julska dana grupa dobrovoljaca iskrčila je brdo, pronašla i iskopala kamenje starog obilježja i od njega na istom mjestu napravila znak”,  objasnio je Karalić.