U MSU RS izložba radova Nadežde Petrović: Heroina veća od života i umjetnosti

13.07.2023. | 23:02

Izložba radova velike srpske slikarke Nadežde Petrović “Modernost i nacija”, priređena povodom 150 godina od njenog rođenja, biće svečano otvorena u četvrtak, 20. jula, u 20 časova u Muzeju savremene umjetnosti Republike Srpske (MSU RS).

Kako je saopšteno iz ove institucije, izložbu organizuju u saradnji sa Narodnim muzejom Srbije i predstavlja njihov najznačajniji izložbeni projekat u ovoj godini, koji je iniciran od strane Ministarstva kulture Srbije, budući da je izvršni savjet UNESCO-a izabrao Nadeždu Petrović za UNESCO-ovu ličnost 2023. godine.

“Tim povodom su izabrane institucije iz Srbije, Slovenije i Republike Srpske, među kojima je naš muzej dobio čast da u Banjaluci predstavi ovu reprezentativnu izložbu. Zajednička saradnja je ostvarena u cilju povezivanja južnoslovenskih država i institucija, a što je u skladu sa ličnim idejama i djelovanjima Nadežde Petrović za koju s pravom možemo reći da je najznačajnija srpska slikarka čiji je rad valorizovan i u evropskim okvirima”, saopštavaju iz MSU RS.

Umjetnički opus Nadežde Petrović, saopštavaju dalje, nesumnjivo je pomjerio granice srpskog slikarstva, ohrabrio generacije umjetnika sa početka 20. vijeka da krenu ka novim umjetničkim dometima i usmjerio kasnije generacije.

“Reprezentativni likovni opus Nadežde Petrović na izložbi predstavljen je preko hronoloških tematskih cjelina kroz koje možemo da pratimo cjelokupni razvoj njenog pristupa slikarstvu i formiranje njenog autentičnog likovnog izraza. Publika će imati priliku da u potpunosti sagleda razvojnu liniju od minhenskog perioda, slika zemlje i naroda, impresionističkih epizoda i nacionalnog narativa, pa sve do djela koja nastaju u Parizu, kojima Nadežda Petrović ostvaruje pobjedu moderne slike”, javili su iz MSU RS.

Autori izložbene koncepcije i monografije koja je prati su Lidija Merenik i Igor Borozan sa Katedre za istoriju umjetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Profesorica Merenik povodom ove izložbe je primijetila da je moderna u srpskom slikarstvu generisana zahvaljujući genijalnom djelovanju Nadežde Petrović od 1905. godine, koja dostiže vrhunac u ostvarenjima pariske i postpariske faze između 1910. i 1914. godine. Prema njenim riječima, Srbija je centralna tačka ideološkog i umjetničkog djelovanja Nadežde Petrović, koja je “gonjena sopstvenom impulsivnošću otišla ispred umjetnosti svoje sredine”.

Autorka izložbe ocjenjuje da je Petrovićeva bila nacionalna heroina veća od života i umjetnosti i utemeljiteljka moderne umjetnosti 20. vijeka u Srbiji.

Igor Borozan, s druge strane, kaže da je namjera autora izložbe bila da se prevashodno kroz likovnost definiše Nadeždina gradivna uloga u herojskim danima srpske moderne.

“Ipak, s obzirom na to da je njen višeslojni identitet umnogome determinisan porodičnim okvirom, na izložbi će biti i segment posvećen arhivskim fotografijama članova slikarkine porodice, ali i same umetnice. Predstavljeni su članovi familije, počev od tipičnih, građanskih portretnih prikaza do kostimiranih inscenacija Nadeždinih sestara u narodnom/nacionalnom ruhu, koje je ona lično ovekovečila. Nekolicina izloženih ikoničnih fotografija sa njenim likom (Nadežda pored Meštrovićeve skulpture ‘Moja majka’, Nadežda kao ratna bolničarka, Portret sa podbočenom rukom) normirale su njen lik u kolektivnom pamćenju zajednice. Na koncu, želja je bila i da se Nadežda definiše s obje strane objektiva: i kao ona koja pozira i kao ona koja fotografiše”, ističe Borozan, prenose “Nezavisne novine“.

Izložba “Modernost i nacija” u MSU RS biće otvorena do 26. septembra.

Nadežda Petrović je među velikanima srpskog slikarstva koji su ostavili neizbrisiv trag u Srbiji krajem 19. i početkom 20. vijeka. Školovala se u Beogradu i Minhenu, pisala je likovne kritike, bila veliki humanitarac i dobrotvor, učestvovala je u osnivanju Humanitarne organizacije “Kolo srpskih sestara”, te vođena idejom kulturnog ujedinjenja Južnih Slovena bila je inicijator pokretanja Prve jugoslovenske izložbe i umjetničke kolonije na Balkanu u Sićevu.

Kao bolničarka učestvovala je u balkanskim ratovima i Prvom svjetskom ratu.

Tada su nastala čuvena djela sa motivima Vezirovog mosta i Gračanice, te slike koje ostavljaju svjedočanstvo o tragičnoj sudbini srpskog naroda. Oboljela je od tifusa, zbog kojeg je tragično preminula 1915. godine u Vojnoj bolnici u Valjevu. Ova istaknuta umjetnica je aktivno učestvovala u stvaranju, unapređivanju i osavremenjavanju jedinstvenog umjetničkog prostora, kao i na podsticanju saradnje između južnoslovenskih umjetnika.