Velimir Bata Živojinović – simbol i legenda veća od filma, u karijeri nije odbio nijednu ulogu

05.06.2023. | 22:28

Prije 90 godina, 5. juna, rođen je Velimir Bata Živojinović glumačka legenda ovih prostora. Tim povodom u Jugoslovenskoj kinoteci je otvorena izložba studentskih plakata za njegove filmove, a u Batin legat stigle su kopije Zlatnih arena koje je u Puli dobio za uloge u filmovima „Skupljači perja„, „Breza“ i „Praznik“, kao i za filmove „Majstor i Margarita“ i „Tragovi crne devojke“.

Za predratne i ratne generacije u Jugoslaviji simbolizoavo je herojstvo u ratu, uspon i siromaštvo posle razaranja, bratstvo i jedinstvo, sjaj koji su donosile svjetske zviezde sa kojima je glumio.

Generacije rođene poslije rata upoznavale su ga najpre kroz partizanske filmove koje su gledali organizovano, navijajući dok se obračunava sa Nijemcima i domaćim izdajnicima.

Bata je preživio i kraj mitologizacije rata i herojskih vremena, ostavši simbol i legenda. Bio je veći od filma.

„Ja sam počeo da radim ovaj posao kad televizija nije ni postojala kod nas“, naglašavao je Bata.

Rođen je u Koraćici, podno Kosmaja, 1933. godine. Glumački talenat prepoznao je sa 15. godina. Poslije glumačke škole u Nišu i Novom Sadu, upisao je Pozorišnu akademiju u Beogradu.

Na sceni Beogradskog dramskog igrao je desetak godina i imao i do 300 angažmana godišnje. Na filmu je debitovao 1955. u Pesmi sa Kumbare.

Lako se transformisao iz partizanskog heroja u četničkog poručnika, đavolovog sluge u pijanog lugara, beskrupuloznog trgovca perjem u propalog boksera.

Prirodan i nepretenciozan, glumac rekorder po broju uloga, oko 300 glavnih i epizodnih, bio je poznat po tome da ih nikada nije odbijao.

„Smatrao sam da nemam prava da odbijam, jer nisam ja odlučio da se to snima.“

Omiljeni narodni junak u superspektaklima – Bitka na Neretvi, Sutjeska, Kozara, Most…, igrao je u 35 ratnih filmova. Delio kadar sa najvećim svetskim zvezdama – Ričardom Bartonom i Julom Brinerom.

Radio je bez kaskadera, prednjačio po broju dublova.

Kao najočitiji fenomen Bate Živojinovića ostaju uloga Vladimira Perića Valtera u filmu Valter brani Srajevo, koji mu je doneo status ikone u Kini i jednog od najgledanijih glumaca u istoriji filma.

Bio je Bata i komičar u filmovima Pas koji je voleo vozove, Razvod na određeno vreme, antiheroj u Povratku i Skupljačima perja, zavodnik u Čudu neviđenom i Raljama života.

Igrao je u zabranjenim filmovima stavljanih u mrak bunkera, poput Čovek iz hrastove šume, Crveni udar, Majstor i Margarita.

Igrao je u svim popularnim TV serijama RTS-a od Povratka otpisanih, Priča iz radionice, Pozorišta u kući, Građana sela Luga, Sivog doma, Kraja dinastije Obrenović, do Boljeg života, Srećnih ljudi, Porodičnog blaga, Mog rođaka sa sela.

Bata je vio voljen od publike, kolega i prijatelja iz ove i nekadašnje države. Dve glumačke legende u Jugoslaviji, tandem koji je, kako kažu u šali, pobio više Nijemaca nego Prva proleterska, Bata i Boris Dvornik, bili su simbol velikog i iskrenog prijateljstva koje je početkom rata na prostoru bivše države naglo raskinuto. Otvorenim pismima 1991. jedan drugom su rekli zbogom, a taj sukob je bio viđen kao simbol raspada Jugoslavije.

Poslije nekoliko pokušaja, pomirili su se 2006. putem videolinka između Splita i Beograda.

Velimir Bata Živojinović bavio se i politikom. Bio je poslanik Socijalističke partije Srbije u četiri mandata, a 2002. kandidat SPS-a na predsjedničkim izborima.

Ipak, Batino ime je film. Tri Zlatne arene, Car Konstantin, priznanje za životno djelo, Sedmojulska i Oktobarska nagrada, Zlatni pečat Konoteke, međunarodna priznanja, Zlatna medalja Predsjednika Republike – teško je pobrojati sva priznanja.