CIK izrekao milion KM kazni: Pogledajte koje partije i pojedinci su najviše kažnjeni
24.03.2025. | 08:17Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine (CIK) zbog preuranjene kampanje, zloupotrebe resursa i zloupotrebe djece u političke svrhe kaznila je stranke i pojedince sa ukupno 922.000 KM, a što, sudeći po učestalosti kršenja zakona, i nije dovoljno.
Kada je riječ o strankama, najviše je kažnjen SNSD, i to sa ukupno 120.000 KM, dok je Draško Stanivuković, predsjednik PDP-a, pojedinac sa najviše izrečenih kazni, i to 38.000 KM. Iza SNSD-a najviše kazni je izrečeno SDA, i to ukupno 109.000 KM, dok je na trećem mjestu PDP, koji je kažnjen sa 81.500 KM.
Stranke i pojedinci tokom prošle i u ovoj godini najviše su kažnjavani zbog preuranjene kampanje. Po tom osnovu CIK je izrekao 146 kazni ukupne vrijednosti 690.000 KM. Nakon toga slijede kazne za zloupotrebu djece u političke svrhe, gdje je izrečeno 27 novčanih kazni u vrijednosti od 126.000 KM te “svega” 21 novčana kazna u vrijednosti od 106.000 KM.
“Iz ponašanja političkih stranaka nismo vidjeli da su kazne odvraćajućeg karaktera, iako su te kazne značajno povećane u odnosu na ono što smo imali. Problem je činjenica što većina vladajućih partija svoju kampanju, pa i te sankcije, ne finansira iz sredstava do kojih teško dolazi, već iz prihoda koji su uglavnom iz budžeta”, rekao je Srđan Traljić iz “Transparency Internationala BiH”.
Inače, ova organizacija je, kada je riječ o zloupotrebi resursa, preuranjenoj kampanji i zloupotrebi djece u političke svrhe, bila najaktivnija. Uglavnom, CIK je odluke o kaznama donosio po njihovim prigovorima, a osim toga reagovali su u manjem broju slučajeva i po službenoj dužnosti, ali i po prigovorima ostalih političkih partija.
Traljić smatra da je najveći problem stav koji je zauzeo CIK, a koji se odnosi na zloupotrebu resursa, istovremeno naglašavajući da je poražavajuće da su od 200 i nešto prijava samo u 11 slučajeva izrečene te kazne.
“Nekoliko prijava nam je otpalo pod obrazloženjem da je novac planiran budžetom iako sredstva nisu bila redovna i nisu planirana ranijih godina. Našli smo nekoliko slučajeva da su sredstva isplaćivana iz budžetske rezerve koja su po definiciji neplanirana sredstva, ali obrazloženje CIK-a je da je i budžetska rezerva planirana budžetom. Zauzeli su stav da se niko ne može kazniti”, rekao je Traljić, dodajući da je pitanje da li bi eventualno povećanje kazni dalo rezultat i naglašavajući da u BiH s ovim nivoom korupcije treba mijenjati mnoge stvari kako bi se preuranjenoj kampanji i zloupotrebi resursa stalo ukraj.
Što se tiče kazni, među strankama koje su platile značajan iznos je i SDP, koji je ukupno kažnjen sa 66.000 KM, dok je SDS zajedno sa SDS-om “Volja naroda” i pojedinačnim kandidatima tih stranaka kažnjen sa oko 55.000 KM.
Inače, CIK je tokom prošlih izbora prvi put ozbiljno pristupio kažnjavanju političkih partija i pojedinaca, mada iz sjednica na kojima se o tome odlučivalo može se zaključiti da im praksa i nije bila ujednačena jer su u pojedinim slučajevima kažnjavali partije i pojedince, a u drugim praktično istim slučajevima ih oslobađali. U pojedinim slučajevima CIK je kažnjavao i zbog prenošenja tekstova na ličnim Facebook profilima, a neki su kažnjeni i što su objavili liste kandidata, iako su te iste liste kandidata bile već objavljene i poslane u inostranstvo onima koji glasaju putem pošte.
Uglavnom, CIK se vodio time da prvi put partije i pojedince za prekršaj kazni sa minimalnom kaznom od po 3.000 KM, a u slučaju počinjenja istog prekršaja onda kasnije te kazne povećavao. Ovoj praksi pojedini članovi CIK-a kao što je Vanja Bjelica Prutina su se protivili, ističući da te kazne treba da budu daleko veće s obzirom na to da manje-više uglavnom iste partije i pojedinci krše Izborni zakon BiH.
Trenutno se pred Centralnom izbornom komisijom nalaze zahtjevi većine partija i pojedinaca da se kazne koje su im izrečene plate u ratama, a što CIK uglavnom odobrava.
Kategorija Ukupno kazni (KM)
Preuranjena kampanja 690.000
Zloupotreba resursa 106.000
Zloupotreba djece 126.000
Ukupno sve kategorije 922.000
Partija Kazna (KM)
SNSD 120.000
SDA 109.000
PDP 81.500
SDP 66.000
SDS, SDS Volja naroda 55.000
Narodni front 46.500
HDZ 36.000
SDS 23.000
