Odluke po zakonu i bez obrazloženja: Političari u BiH za dvije decenije pomilovali 1.187 osuđenika

18.06.2024. | 20:06

Od 2003. godine, pa do jula 2024. godine, Predsjedništvo BiH, predsjednici Republike Srpske i Federacije BiH, te gradonačelnik Brčko distiktra, potpisali su ukupno 1.187 pomilovanja, kojim su osuđenici oslobođeni zatvora ili im je smanjena kazna.

Zbog podsjećanja javnosti, svi oni imaju pravo potpisati pomilovanje kojim se oslobađaju osuđenici, ublažavaju im se kazne ili se naređuje brisanje presude, što je najviši stepen pomilovanja.

Takođe, oni bez obrazloženja svojih odluka, mogu pomilovati svakog, osim osuđenih za ratne i zločine protiv čovječnosti, te za genocid i terorizam.

Prema pisanju Centra za istraživačko novinarstvo (CIN), među osuđenima koji su se spasli zatvora u prethodnih 21 godinu, bilo je političara, državnih služenika, ali i bjegunaca i povratnika u činjenju krivičnih djela.

Od ukupnog broja pomilovanja, 312 se odnosi na Republiku Srpsku, dok je u Federaciji BiH i Brčko distriktu taj broj 875.

Što se Republike Srpske tiče, ubjedljivo najviše ukaza potpisao je bivši predsjednik Srpske Dragan Čavić, njih 179.

Nakon njega, Rajko Kuzmanović je kao predsjednik Republike to uradio 60 puta, pokojni Milan Jelić 44, a Milorad Dodik, aktuelni predsjednik Srpske 27. Željka Cvijanović je tokom svog predsjedničkog mandata, pomilovanje potpisala dva puta.

Svi oni su osuđenicima brisali presude i smanjivali zatvorske kazne ili su ih mijenjali uslovnim, a radilo se o krivičnim djelima poput zloupotrebe položaja, falsifikovanje dokumenata, nasilje u porodici, ubistva…

Jedan od najpoznatijih “pomilovanika” je, kako prenosi CIN, Darko Elez, kome je 2005. godine Dragan Čavić oprostio godinu dana zatvora.

Naime, Elez je tada bio osuđen na pet godina i osam mjeseci zbog ubistva.

Elez je kao zahvalnost za pomilovanje, to kasnije vratio činjenjem novih krivičnih djela, a zbog orhanizovanog kriminala u vezi s ubistvima, pokušajima ubistava i drugim krivičnim djelima, kasnije je osuđen na 15 godina zatvora.

Među pomilovanim u Srpskoj su i bivši predsjednik Osnovnog suda u Sokocu Samojko Đorda, te Dado Dogan, bivši ministar za porodicu omladinu i sport Republike Srpske, kojima su predsjednici Republike Srpske svojim odlukama izbrisali kaznel, što je, podjećanja radi, najviši stepen pomilovanja koji je na raspolaganju nosiocima vlasti.

Što se tiče Federacije BiH, najviše pomilovanja je potpisao bivši predsjednik FBiH Niko Lozančić, koji je od jula 2003. do jula 2005. godine potpisao 460 odluka.

Ono što je u priči problematično jeste da je čak 68 osoba tada dobilo pomilovanje drugi, treći ili četvrti put za isto djelo.

Živko Budimir, nekadašnji predsjednik Federacije BiH, pomilovao je 247 osuđenika, a među njima je, kako se navodi, bilo i ubica, dilera, prevaranata, lica sa potjernice.

Još jedan predsjednik FBiH, Lidija Bradara, iskoristila je mogućnost pomilovanja tokom svog mandata.

Ona je od oktobra 2023. do marta ove godine, pomilovala osmoro osuđenika, dok je za 54 odbila potpisati ukaz.

Možda i najpoznatija ličnost koja je tražila pomilovanje u FBiH, je Fadil Novalić, bivši premijer ovog entiteta, koji je osuđen na zatvorsku kaznu u trajanju od četiri godine zbog slučaja zbog zloupotrebe položaja pri nabavci kineskih respiratora tokom pandemije COVID-19 (famozni slučaj “Srebrna malina”.

Treba istaći da je u prethodnih 21 godinu, najmanje bilo slučajeva pomilovanja koji su se odnosili na brisanje presude. Takvih je bilo 48.