Izborni proces pod lupom Savjeta Evrope

29.10.2020. | 10:05

Venecijanska komisija Savjeta Evrope će u sklopu Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti sutra i prekosutra s vlastima BiH razgovarati o ispunjavanju uslova za održavanje fer i poštenih izbora polovinom novembra.

Podsjećanja radi, Savjet Evrope je putem GRECO-a, odnosno Grupe država Savjeta Evrope za borbu protiv korupcije izdao nekoliko preporuka u vezi s tom oblasti, a nekoliko važnih preporuka odnosi se na održavanje fer i poštenih izbora.

U posljednjem izvještaju GRECO je ukazao na netransparentnost finansiranja političkih stranaka, a kažu da se bankarski sistem prilikom finansiranja političkih kampanja ne koristi dovoljno, što znači da se i dalje mnogo transakcija obavlja u kešu, bez adekvatne kontrole. Takođe, ističu da ne postoji uvid u račune subjekata koji su povezani s političkim strankama, što znači da fizička i pravna lica koja na različite načine pomažu finansiranje neke političke stranke obično nisu poznata javnosti ili ne postoji uvid u njihovu uključenost u kampanje. GRECO takođe ukazuje da nema revizije stranačkih računa nakon završene kampanje.

“Potrebno je ojačati mehanizme interne finansijske kontrole političkih stranaka u bliskoj saradnji s lokalnim i regionalnim podružnicama stranaka, uspostaviti jasna, dosljedna i posebna pravila o zahtjevima revizije koja se primjenjuje na političke stranke”, ističu u GRECO-u. Ukazano je i na to da nema “efektivnih, razmjernih i odvraćajućih” sankcija za kršenje ovih pravila.

U Savjetu Evrope ne govore o konkretnim oblastima koje će biti tema online foruma sa bh. vlastima, ali ističu da se ova konferencija odvija na poziv bh. vlasti. Takođe, istakli su da će na bh. strani učestvovati Željko Bakalar, predsjednik Centralne izborne komisije BiH, predstavnici Saveza opština i gradova RS, predstavnici Saveza opština i gradova FBiH, novinari, te nevladini aktivisti. Narednog dana učestvovaće Marinko Čavara, šef bh. delegacije u Savjetu Evrope, predstavnici političkih stranaka i lokalnih vlasti.

Vehid Šehić, predsjednik Strateškog odbora Koalicije “Pod lupom”, koja se bavi nadgledanjem izbora i poboljšanjem izbornog procesa, kaže da će učestvovati na ovom forumu Savjeta Evrope, ali da ne vjeruje da će domaći politički akteri uvažiti njihove preporuke.

“Kako se naše vlasti odnose prema Savjetu Evrope, vidimo iz činjenice da deset godina nisu implementirali odluku ‘Sejdić i Finci’. Nažalost, u BiH se nešto može postići samo ako zaprijetite finansijskim sankcijama, a to sada može samo EU”, kaže Šehić za “Nezavisne novine“.

On ističe da su pripreme za lokalne izbore u toku i da se odvijaju relativno normalno, ali da glavne preporuke Savjeta Evrope i Evropske komisije i dalje nisu implementirane.

“Do narednih opštih izbora imamo vremena da se te mjere implementiraju. Hoće li to biti tako, vidjećemo, jer nažalost znamo da su domaći lideri i do sada obećavali, ali nisu ništa sproveli. Jači angažman EU može pomoći u svakom slučaju da se to pitanje konačno riješi”, rekao je on.

Najvažniji zahtjev Koalicije “Pod lupom” je, kako je istakao, uvođenje mehanizma odgovornosti prema političkim partijama u slučaju zloupotreba izbornog procesa.

“Oni sada nemaju nikakvu odgovornost. Čak i kada bismo implementirali preporuke EU i Savjeta Evrope, neće od toga biti velike koristi ako ne budu bile definisane zakonske kazne”, naglasio je Šehić.