Izmjene Izbornog zakona: Mnogi se ne slažu sa uvođenjem skenera tokom glasanja

06.06.2023. | 07:32

Stranke većine u parlamentu BiH i dalje odbijaju da razmatraju unapređenja izbornog procesa koja je pripremila Centralna izborna komisija BiH. Iako se spominje da bi u narednom periodu političke stranke trebalo da, uz izmjene izbornog zakonodavstva u vezi s legitimnim predstavljanjem konstitutivnih naroda, razgovaraju i o poboljšanju integriteta izbornog procesa, postoji realna opasnost da će reforme biti razvodnjene i da neće dovesti do istinskog poboljšanja transparentnosti procesa glasanja.

U CIK-u su juče “Nezavisnim” rekli da su 20. marta uputili dopis oba doma parlamenta BiH u vezi s uvođenjem novih tehnologija u izborni proces, ali da su odbijeni uz obrazloženje da ne postoji zakonski osnov da se ove izmjene razmatraju. Maksida Pirić, portparolka CIK-a, ističe da su oni još u novembru 2020. godine, u okviru projekta s EU, uputili i strategiju i akcioni plan, ali da od tada ništa nije urađeno.

“Navedenim aktom je svim donositeljima odluka ukazano na mogućnosti uvođenja novih tehnologija u izborni proces, modalitetima za unapređenja, kao i potrebi strateškog planiranja i donošenja konkretnih odluka vezano za uvođenje novih tehnologija. Uvođenjem određenih tehnologija u izborni proces bi se postigla značajna unapređenja u smislu smanjenja, odnosno otklanjanja manipulacija sa biračkim spiskovima, te bi se izborni proces učinio učinkovitijim”, istakli su oni, uz napomenu da je na potrebu otklanjanja ovih problema ukazivala Kancelarija za ljudska prava i demokratske standarde Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju. Oni su takođe podsjetili da su u februaru s Delegacijom EU počeli testiranje uvođenja novih tehnologija u izborni sistem, koje bi obuhvatilo 165 biračkih mjesta u 10 osnovnih izbornih jedinica.

“Moramo istaći da je potrebno da se Parlamentarna skupština BiH odredi o novom načinu odvijanja glasanja na biračkom mjestu kao ključnom koraku koji će opredijeliti uvođenje savremenih modernih tehnologija u izborni proces. Trenutno su najrealnija dva moguća rješenja: uvođenje touchscreena i uvođenje skenera za skeniranje glasačkih listića. Time bi se apsolutno ubrzao proces glasanja i sumiranja rezultata na biračkom mjestu. Pored načina glasanja potrebno je i da se Parlamentarna skupština BiH odredi o tehnološkim inovacijama za identifikaciju i verifikaciju birača, kao i o upotrebi tehnologija za transfer rezultata sa biračkog mjesta u Glavni centar za brojanje online u realnom vremenu”, kaže Pirićeva.

Nenad Stevandić, predsjednik Narodne skupštine RS, je prije sastanka s Brajanom Agelerom, šefom Kancelarije OEBS-a u BiH, rekao da se zalaže za poboljšanje izbornog procesa.

“Kad sam bio član interresorne javne grupe dostavio sam sve primjedbe koje možete preuzeti, ima ih blizu 400. Mislim da mora da se potpuno promijeni neka vrsta ambijenta u vezi s podnošenjem izvještaja, registrovanjem političkih partija i profesionalizacijom biračkih odbora”, rekao je on.

Vehid Šehić iz Koalicije građana “Pod lupom” za “Nezavisne” kaže da ako ne bude bilo skenera na narednim izborima kojima se ne bi samo skenirali listići, nego i automatski utvrđivali rezultati, izbore ne bi trebalo ni održati. Ističe da je potrebno da javnost izvrši pritisak na političke predstavnike da se usvoje potrebne izmjene Izbornog zakona i Ustava BiH.

“Bez ovih izmjena imaćemo istu situaciju i bićemo daleko od slobodnih i poštenih izbora”, rekao je Šehić.

On je istakao da treba uključiti i parlamentarne i neparlamentarne stranke u ovu debatu zajedno s predstavnicima nevladinog sektora i međunarodne zajednice te da treba provesti temeljitu i otvorenu javnu raspravu. Takođe je podsjetio da je reforma izbornog zakonodavstva prvi od 14 ključnih prioriteta EU za BiH.