Kakva je sudbina izmjena Zakona o lokalnoj samoupravi: Iz banjalučke Skupštine “izašla” inicijativa

09.02.2021. | 20:24

Iz banjalučke gradske Skupštine, prema Savezu opština i gradova Republike Srpske, zvanično je upućena inicijativa o neophodnosti izmjena Zakona o lokalnoj samoupravi i Zakona o službenicima i namještenicima u organima lokalne samouprave.

Na prijedlog Kluba SNSD traži se da Savez pokrene dvije stvari usklađivanje broja zaposlenih u gradskoj/opštinskoj upravi sa brojem stanovnika u toj lokalnoj zajednici, te da se uspostavi zakonski rok gradonačelniku ili načelniku opštine za izbor načelnika gradskih odnosno opštinskih odjeljenja. Tako zaključak glasi na papiru, ali šta bi ove izmjene mogle da znače u praksi?!

Motivi

Mada bi prva stavka mogla da bude s većim posljedicama, jer se naslućuju otpuštanje viška zaposlenih u lokalnoj vlasti (pogotovo u Banjaluci), opozicija, koja ima gradonačelnike u Banjaluci i Bijeljini, više je planula zbog drugog dijela zaključka.

Oni tumače zaključak na način da će skupštinska većina smišljeno odbiti njihove prijedloge za načelnike odjeljenja, kako bi, kada istekne rok, sama mogla da imenuje “svoje ljude”. Pri tome se zaboravlja da postoje i neke opštine u kojima SNSD ima načelnika, a nema skupštinsku većinu, kao što je slučaj u Derventi. Istina, politički i svaki drugi značaj tih lokalnih zajednica u odnosu na Banjaluku je nemjerljiv.

“Ovo je neprihvatljivo do te mjere da će uslijediti politički odgovor kakav ne vole i kojem su se žestoko suprotstavili 2018. godine. Nemojte da idete u te stvari. Napravite jednake aršine, spreman sam na to”, poručio je gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković na sjednici Skupštine na kojoj je usvojen zaključak SNSD.

Odbornik SNSD Dragoslav Topić tvrdi da cilj nije nikakvo razvlašćivanje načelnika koji nemaju podršku u skupštini.

“To je samo inicijativa. Narodna skupština će dati posljednju riječ, ako uopšte i budu pokrenute izmjene zakona. Namjera je nuđenje rješenja u pogledu efikasnije gradske uprave i potencijalne blokade rada”, kaže Topić za Srpskainfo.

Predsjednik Saveza opština i gradova RS (u tehničkom mandatu) Ljubiša Ćosić kaže da će, nakon formiranju nove skupštine i predsjedništva Saveza, zajedno s Ministarstvom uprave i lokalne samouprave RS formirati radnu grupu za izmjene i dopune Zakona o lokalnoj samoupravi.

“Taj dio koji se odnosi na broj službenika već postoji u sadašnjem zakonu i mi imamo analizu Ekonomskog instituta Banjaluka koja nam daje prijedloge na koji način da se ponašamo”, kaže Ćosić za Srpskainfo. Kada je u pitanju određivanje roka načelnicima za imenovanje načelnika odjeljenja, Ćosić je oprezan i naglašava da je to materija koja se tiče odnosa (grado)načelnik – skupština i ona će biti posebno tretirana u izmjenama zakona.

“Sve dok ne dobijemo mišljenje svih jedinica lokalne samouprave nećemo se izjašnjavati kao Savez. Siguran sam da ćemo tokom ove godine završiti taj posao i potom svi zajedno, znači opštine i gradovi, ministarstvo, svi zainteresovani akteri, poslati prijedloge Vladi. Potom ide nacrt, javna rasprava i prijedlog zakona za Narodnu skupštinu”, navodi Ćosić.

“Promašili zakon”

Božo Marić, predsjednik Sindikata uprave RS, kaže da je Skupština grada Banjaluka potpuno promašila zakon na koji se poziva kada govori o potrebi usklađivanju broja službenika. Marić ističe da je to regulisano Zakonom o lokalnoj samoupravi RS, gdje i sada piše koliki je maksimalan broj zaposlenih koji može da bude u okviru određene gradske ili opštinske uprave.

„Maksimalan broj zaposlenih na neodređeno vrijeme u gradskoj, odnosno opštinskoj upravi, uključujući i zaposlene u stručnoj službi skupštine, ne može biti veći od tri zaposlena na 1.000 stanovnika na području jedinice lokalne samouprave prema rezultatima posljednjeg popisa stanovništva“, glasi član 67.

Ako je tako, zašto do sada nije usklađen broj?

“To su 2016. uvrstili u zakon da bi zaustavili zapošljavanje u lokalnim zajednicama. Ta odredba je trebalo da stupi na snagu 2019, pa smo uspjeli da prolongiramo do 2020, pa do 2021, zato što bi izazvala socijalne probleme. Sindikat nije zaposlio nijednog tog čovjeka, mnogi od njih nisu ni članovi našeg sindikata, ali moram da budem realan. Primjera radi, prema posljednjem popisu stanovništva, Banjaluka ima 197.000 stanovnika, što znači da bi trebalo da ima oko 520 zaposlenih. Njih je sada oko 780, a donedavno je bilo 811. To znači da je automatski nekih 260 radnika viška”, kaže Marić.

Upravo zbog toga, dodaje Marić, od svih aktera je zatraženo da se „ništa ne lomi preko koljena“.

“Nijedna država u svijetu nema taj kriterijum za određivanje broja zaposlenih u okviru jedinica lokalne samouprave. Zato imamo Evropsku konvenciju o lokalnim zajednicama koja daje punu autonomiju načelniku da on utvrđuje broj zaposlenih na osnovu niza drugih parametara koje moramo uzeti u obzir, kao što su finansijska situacija, razvijenost lokalne zajednice, njena teritorijalna razuđenost…

Zato mislim da ne treba sprovoditi pomenutu zakonsku odredbu, jer postoje drugi modaliteti da se “problem” riješi. To se odnosi isključivo na one koji imaju status službenika ili namještenika. Primjera radi, Banjaluka je osnivač SD „Borik“, ali to nisu radnici gradske uprave, niti se njima daju pare iz budžeta za plate. Zna se koji su njihovi osnovni izvori finansiranja. Oni jesu dio konsolidovanog budžeta na nivou grada, ali u izvornom budžetu grada nisu predviđene njihove plate”, objašnjava Marić.

VIŠAK ZAPOSLENIH

Prema riječima Marića, Zakon o službenicima i namještenicima u jedinicama lokalne samouprave, koji se pominje u zaključku Skupštine Grada Banjaluka, ne govori o njihovom broju, nego o pravima i obavezama službenika i namještenika.

“Kao što na nivou RS imamo državne službenike, tako u jedinicama lokalne samouprave rade oni koji imaju status službenika i namještenika, samo je izbačen prefiks državni. Njih ne prima Agencija za državnu upravu, kao što prima na republičkom nivou. Njih prima direktno (grado)načelnik kroz konkurs i on im izdaje rješenje za stupanje u radni odnos”, objašnjava Marić.

Dodaje da Sindikat pregovara s Vladom, dok Savez opština i gradova samo provodi zakon.

“Zato sam tražio zajednički sastanak. Mi kao sindikat imamo određene podatke o tome koliko koja opština ima “viška” zaposlenih. Ali, dajte da jednom konačno utvrdimo broj i da vidimo kako da riješimo te probleme. Tek tada treba u NSRS uputiti inicijativu za izmjenu nekog zakona”, kaže Marić.