Kategorizacija prelaza: Problem Svilaja i Gradiške zapeo između Banjaluke i Sarajeva

10.01.2023. | 11:39

Granični prelaz Svilaj dobio je privremenu dozvolu za teretni saobraćaj zato što u BiH i dalje ne postoji saglasnost između Banjaluke i Sarajeva o kategorizacijama tog prelaza i prelaza Gradiška, koji je izgrađen kod novog mosta preko rijeke Save, koji bi auto-put Banjaluka – Gradiška trebalo da poveže s auto-putem Zagreb – Beograd.

Naime, dok u Sarajevu žele da Svilaj kategorizaciju dobije odmah, a Gradiška nakon završetka brze ceste koju preduzeće “Integral inženjering” gradi na hrvatskoj strani, u Banjaluci žele da oba prelaza dobiju kategorizaciju u isto vrijeme jer strahuju da bi u Sarajevu nakon dodjeljivanja kategorizacije Svilaju mogli nastaviti opstrukciju mosta kod Gradiške.

Zato što ovaj problem nije riješen, Svilaj je početkom godine dobio privremenu kategorizaciju jer je prethodna istekla krajem 2022, a odlazeći saziv Savjeta ministara ovaj problem nije uspio da riješi.

U Ministarstvu bezbjednosti BiH su rekli da problem Svilaja i Gradiške i dalje nije riješen i da je Svilaj opet dobio privremeno rješenje. Oni podsjećaju na odluku Savjeta ministara BiH iz maja prošle godine o pokretanju postupka za vođenje pregovora radi zaključivanja ugovora između BiH i Republike Hrvatske o graničnim prelazima.

“Navedenim ugovorom predloženo je da novi granični prelaz u Gradišci, nakon stavljanja u funkciju novog mosta na rijeci Savi, dobije status međunarodnog prelaza prve kategorije sa svim inspekcijskim službama, dok bi postojeći granični prelaz Bosanska Gradiška – Stara Gradiška dobio kategoriju graničnog prelaza za međunarodni saobraćaj putnika, a što će svakako tek biti predmet budućih pregovora sa nadležnim organima Republike Hrvatske”, pojasnili su oni.

Oni podsjećaju da je definisanje statusa zajedničkih lokacija na graničnim prelazima sa svim neophodnim parametrima predmet posebnog ugovora između BiH i Hrvatske.

Inače, EU je u vrijeme kada je šef Delegacije bio Peter Sorensen donijela odluku da će podržati i auto-put Banjaluka – Gradiška kao krak koridora 5c, i dodijelila grantove Hrvatskoj i BiH da se napravi most. Sorensen je 2013. godine posjetio lokaciju na kojoj je kasnije izgrađen novi most i tada je najavio da će taj koridor ući u listu prioriteta EU. Prije toga, EU je prioritetnim smatrala samo most kod Svilaja, ali je nakon intervencije iz RS promijenila odluku da oba mosta budu na mapi evropskih koridora, čime se otvorio put za njegovu izgradnju.

U Delegaciji EU za “Nezavisne” kažu da je most kod Gradiške jedan od ključnih objekata na auto-cesti na produžetku osnovne mreže Transevropske transportne mreže (TEN-T), Ruta 2a.

“EU sufinansira izgradnju ovog veoma važnog mosta s 3,2 miliona evra bespovratnih sredstava. Ova bespovratna sredstva kombinovana su s povoljnim kreditom u iznosu od 5,6 miliona evra Evropske investicione banke, kreditne institucije EU. Most će povezivati auto-put BiH s brzom cestom u Hrvatskoj koja je u izgradnji, a koja bi išla od granice s BiH preko Okučana do granice s Mađarskom”, kažu oni.

Dodaju da je EU istovremeno za Svilaj obezbijedila 25 miliona evra bespovratnih sredstava, te da je dodijelila više od 640 miliona evra bespovratnih sredstava za 19 projekata u sektoru saobraćaja, uključujući nekoliko dionica na koridoru 5c.

Kretanje ograničeno za određene vrste robe

U Hrvatskom auto-klubu kažu da je od 1. januara prošle godine moguće prevoziti robu preko Svilaja, ali da je kretanje ograničeno za određene vrste robe.

“Zbog ograničenja na bh. strani, roba koja podliježe inspekcijskim službama do daljeg neće moći prometovati ako podliježe trošarini”, pojasnili su oni na svojoj zvaničnoj stranici.