Kompenzacione liste predate CIK-u: Većina partija u Srpskoj ne želi otkriti imena

04.08.2022. | 07:45

Rok za podnošenje kandidatskih lista za kompenzacione mandate za opšte izbore istekao je juče, ali u većini parlamentarnih političkih partija u Srpskoj ne žele da otkrivaju čija su imena na tim spiskovima koji su dostavljeni na adresu Centralne izborne komisije (CIK) BiH.

Kompenzacione liste u svakom izbornom ciklusu predstavljaju zanimljiv dio cijele izborne priče jer se na njima nalazi određen broj kandidata sa redovnih lista, ali im je na taj način, pod uslovom da stranka osvoji dobar rezultat, a oni ne osvoje direktan mandat voljom birača, otvoren put da na taj način postanu poslanici na nivou BiH ili u Srpskoj.

Nerijetko i ove liste predvode isti stranački aduti kojima su povjerena i prva mjesta na redovnim kandidatskim listama, a sve kako bi se dodatno obezbijedili da, ako ne dobiju dovoljno glasova za mandat na izborima, imaju veće šanse da postanu parlamentarci bez obzira na broj glasova.

U ranijim izbornim ciklusima su evidentirani primjeri da su i lideri političkih stranaka koji su predvodili redovne kandidatske liste bili i na prvim mjestima za kompenzacione mandate. Izbornim zakonom BiH je definisano da se kompenzacioni mandat, koji na izborima osvoji stranka ili koalicija, raspodjeljuje “jedan po jedan” neizabranim kandidatima na kandidatskoj listi stranke ili koalicije za kompenzacione mandate.

Po isteku roka za predaju tih lista, koje bi zajedno sa ostalima trebalo da budu objavljene u službenim glasnicima i sredstvima informisanja do 18. avgusta, rijetki su saopštili za koga su namijenili kompenzacione brojeve.

Za razliku od SNSD-a, PDP-a i drugih partija, iz DNS-a je nakon predaje kompenzacione liste CIK-u saopšteno da je prvi na toj listi za Narodnu skupštinu RS Dragan Brdar, predsjednik Regionalnog odbora Prijedor i Opštinskog odbora DNS-a u Kozarskoj Dubici. Nosilac kompenzacione liste za Parlament BiH je aktuelni narodni poslanik Aleksandar Glavaš, dok je, kako saznaje “Glas”, kompenzacija vjetar u leđa i kadru Ujedinjene Srpske Milanu Petkoviću koji je trenutno zamjenik predsjednika NSRS. Srđan Ostojić, izborni analitičar u koaliciji “Pod lupom” koja prati izbore u BiH, za “Glas Srpske” kaže da u svakom izbornom procesu postoji pomalo nelogična situacija jer u većini slučajeva javnost ne zna ko je na kompenzacionim listama.

“Posebno specifična situacija je zabilježena na opštim izborima 2018, kada su članovi jedne partije bili na kompenzacionim listama drugih partija. Tako da, više-manje, političke partije koriste to i za vraćanje usluga svojim članovima nudeći im takoreći sigurno mjesto”, smatra Ostojić.

Gledano sa strane demokratije, dodao je, ovo je problem, jer građani nemaju mogućnost da sve svoje predstavnike u parlamentima izaberu direktno na izborima.

“Stranke prave svoje liste po kojima kasnije prioritetno biraju osobe koje će ući u parlament. Činjenica je da je gotovo četvrtina poslanika u Narodnoj skupštini RS došla tim putem, a znamo i da se neke političke partije zalažu za zatvaranje lista da bi oni mogli da budu ti koji će, iz svojih redova, posložiti ko će biti u poslaničkim klupama. Jedan od načina na koji trenutno mogu to da urade je kompenzaciona lista na koju prioritetno stavljaju one koje oni žele primarno na poziciji poslanika”, zaključio je Ostojić. Opšti izbori u BiH raspisani su za 2. oktobar ove godine.

Kandidati

Mandat u Predstavničkom domu Parlamenta BiH prije četiri godine iz Srpske putem kompenzacije obezbijedili su lider Ujedinjene Srpske Nenad Stevandić, SNSD-ova Snježana Novaković Bursać, Mira Pekić iz PDP-a i socijalista Jakob Galić te Adil Osmanović iz SDA. Do fotelja u Narodnoj skupštini na isti način došlo je 20 kandidata. To su, između ostalih, Radovan Višković, Denis Šulić, Srđan Mazalica iz SNSD-a, Nedeljko Glamočak i Sonja Karadžić Jovičević iz SDS-a, Jelena Trivić iz PDP-a, Andrea Dorić kao kadar SP-a i Milan Petković iz Ujedinjene Srpske.