Majkl Frojnd: Rezolucija o Srebrenici otvara Pandorinu kutiju

18.05.2024. | 08:09

Izglasavanje rezolucije u Srebrenici u Generalnoj skupštini UN bila bi “balkanska greška epskih razmjera” koja nosi rizik da otvori Pandorinu kutiju sličnih rezolucija u svijetu, ukazao je Majkl Frojnd, novinar iz NJujorka i nekadašnji savjetnik Benjamina Netanjahua.

Autorski tekst Majkla Frojnda za”Jerusalim post” Srna prenosi u cijelosti:

S obzirom na ratove koji bjesne na Bliskom istoku i u Ukrajini, nije iznenađujuće da bi tinjale tenzije na Balkanu uglavnom ostale neprimjećene. Međutim, nepažnja prema regionu koji je u prošlosti izbio u širok sukob nosi i svoju opasnost, a to bi uskoro moglo biti stavljeno na probu.

U trenutku pisanja ovog teksta, Generalna skupština UN-a trebalo je da glasa ove nedjelje o nacrtu rezolucije čiji su kosponzori SAD, NJemačka i drugi, a kojom bi se formalno priznao masakr više od 8.000 muslimana u Srebrenici u BiH u julu 1995. kao čin genocida. Predloženi tekst bi takođe odredio 11. jul kao godišnji Međunarodni dan razmišljanja i sjećanja na ubistva.

Iako su ratni zločini počinjeni u Srebrenici po svemu sudeći užasni, oni ne predstavljaju genocid, kako je istakao poznati lovac na naciste Efraim Zurof iz Centra “Simon Vizental”.

Štaviše, ova rezolucija nikako ne bi mogla doći u gorem trenutku za Balkan. Oni koji stoje iza ove inicijative možda imaju najbolje namjere, ali bespotrebno antagoniziraju Srbiju i rizikuju da destabilizuju cijeli region.

Osim toga, usvajanje rezolucije u sadašnjem obliku moglo bi se pokazati izuzetno štetnim za Izrael i druge zapadne zemlje.

Balkan je već na ivici, uglavnom zahvaljujući provokativnim nastojanjima Kosova da dobije međunarodno priznanje kao nezavisna država. Kosovo, pokrajina Srbije i kolijevka njene civilizacije, nezakonito je i jednostrano proglasilo nezavisnost u februaru 2008. godine, što vlasti u Beogradu odbijaju da priznaju.

To nije spriječilo Kosovo da vodi međunarodnu kampanju za učvršćivanje svoje pozicije. Prije samo nekoliko nedjelja, Parlamentarna skupština Savjeta Evrope glasala je za preporuku da Kosovo bude pozvano da postane članica, što je razbjesnilo Srbe, koji takve gestove vide kao pokušaj autsajdera da im nametnu rješenje bez njihovog pristanka.

U ovom kontekstu, odluka Bajdenove administracije da sada krene naprijed sa rezolucijom UN-a o događajima koji su se desili u ratu u BiH prije skoro 30 godina je u najmanju ruku čudna. To bi predstavljalo balkansku grešku epskih razmjera. Tokom rata u BiH, od 1992. do 1995. godine, djela okrutnosti i brutalnosti činile su sve strane: i Srbi, i Muslimani, i Hrvati.

Iako je Srebrenica najpoznatija, teško da je to jedini primjer čovjekove sposobnosti za nečovječnost. Nakon izbijanja rata, UN su osnovale Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju, koji je kasnije osudio zvaničnike Srba za njihove akcije u Srebrenici.

Kasnije je takođe proglasilo šest visokih hrvatskih zvaničnika krivim za ratne zločine i zaključilo da je hrvatska vlada vodila zločinačku politiku etničkog čišćenja.

Stoga, izdvajajući ono što se dogodilo u Srebrenici, ignorišući druge strahote sukoba u BiH, UN implicitno sugerišu da su samo Srbi bili počinioci, a svi ostali žrtve.

Ovo ne samo da je istorijski pogrešno, već efektivno zabjeljuje mnoge zločine koje su počinile muslimanske i hrvatske vlasti u BiH.

Teško da je to pobjednički recept za izgradnju većeg razumijevanja u regionu.

Tokom godina, bilo je važnih koraka ka pomirenju. Godine 2015, na primjer, predsjednik Srbije Aleksandar Vučić posjetio je Potočare kod Srebrenice, gdje se nalazi memorijalni kompleks, da oda počast žrtvama. On je najavio i da će Srbija donirati pet miliona dolara za razvojne programe opštine Srebrenica.

Konkretne mjere kao što su ove, a ne rezolucije UN donijete u nekoj dalekoj komori, jedini su način da se zaista dođe do iskrenog istorijskog obračuna. Umjesto da žuri da glasa o jednostranoj rezoluciji, Generalna skupština je trebalo da teži formulisanju sveobuhvatnijeg teksta zasnovanog na konsenzusu svih uključenih strana.

Svaka rezolucija koja nastoji da obilježi zločine rata u BiH 90-ih godina zahtijeva pažljivo razmatranje složenosti sukoba. Ako se to ne učini, moglo bi da izazove izbijanje neprijateljstava koja nisu ni u čijem interesu.

Uoči predstojećeg glasanja, Milorad Dodik, predsjednik Republike Srpske, jedne od tri konstitutivne države u bosanskohercegovačkoj federaciji, upozorio je da “BiH možda neće preživjeti” usvajanje rezolucije UN.

Kao odgovor, američka Ambasada u Sarajevu je saopštila da svaki pokušaj razbijanja Bih “neće biti tolerisan”. Ovo samo služi da podvuče koliko su visoki ulozi.

Štaviše, očigledno je da će usvajanje rezolucije kojom se Srebrenica označava genocidom predstavljati presedan i otvoriti put neprijateljima Izraela za slične diplomatske napade na jevrejsku državu bez obzira na činjenice.

A šta sprječava da rezolucije takođe ciljaju na američko bombardovanje Hirošime i Nagasakija ili sravnjivanje Drezdena od strane saveznika tokom Drugog svjetskog rata?

Dakle, srebrenička rezolucija otvara Pandorinu kutiju koja nije u interesu Izraela, niti interesu Zapada.

U svakom slučaju, varvarstva iz prošlosti treba da budu obilježena kako se ne bi zaboravila. Ali ništa manje važno je to učiniti na način koji odražava prošlost, a ne iskrivljuje je, i koji postavlja pozornicu za bolju, a ne gorču budućnost.