Mnoge zemlje Evrope ponovo uvode obavezan vojni rok: Da li to treba učiniti i BiH?

14.06.2023. | 09:22

Nakon završetka Hladnog rata, vlade širom Evrope su počele smanjivati važnost vojne odbrane. U protekle dvije decenije, većina zemalja je ukinula obavezno vojno služenje, odnosno obavezu vojnog obučavanja, ali sukob u Ukrajini je mnoge natjerao da drugačije razmišljaju.

Njemačka je 2011. godine obustavila obavezno služenje vojnog roka. Aktiviranje vojne obaveze sada je moguće samo ako Bundestag utvrdi prisutnost napetosti ili potrebu za odbranom.

Slično je ili isto u mnogim drugim evropskim zemljama. Od 29 evropskih zemalja članica NATO-a, uključujući Tursku, samo šest zemalja je zadržalo vojnu obavezu od 1993. godine do danas.

Skandinavski model

Posebno zanimljivi su modeli koje praktikuju zemlje Skandinavije. 2018. godine Švedska je uvela obavezno služenje vojnog roka. Ali ono što je specifično je da se svi moraju prijaviti na regrutaciju,  vojska bira samo mali dio onih koji će služiti vojni rok. Gotovo isti model se primjenjuje u Norveškoj koja je 2016. godine uvela vojni rok, ali za razliku od Švedske u Norveškoj se na regrutaciju moraju prijaviti i žene.

Gdje je u svemu BiH

Kada je riječ o Bosni i Hercegovini, obavezno služenje vojnog roka je obustavljeno 2006. godine kada je reformom odbrane stavljen izvan snage zakon koji je podrazumjevao obavezno služenje vojnog roka. Reforma odbrane podrazumjevala je o formiranje rezervnog sastava OS BiH, ali prije svega zbog manjka sredstava, taj koncept nije nikada zaživio.

Uvođenje obaveznog vojnog kruga je izuzetno skupa stvar za svaku državu, pa tako i BiH. Troškovi obuke i infrastrukture su veliki, uključuju kasarne, poligone, vozila ali i oružje. Tu su i troškovi osoblja koje bi moralo biti angažovano. Moraju se istaći i troškovi usluga podrške, kao što je medicinska skrb, hrana, prijevoz i administrativna podrška.

Ali uvođenje obaveznog vojnog roka može imati i brojne pozitivne stvari za jedno društvo. Pored onih koji se podrazumijevaju kao što je veća spremnost jedne države za odbramene izazove, vojna služba pruža pojedincima vrijedne vještine koje im mogu koristiti lično ali i profesionalno. Vojna obuka često naglašava disciplinu, vodstvo, timski rad i vještine rješavanja problema. Ovi se atributi mogu prenijeti u civilni život, pomažući pojedincima da uspiju u različitim karijerama, prenosi Klix.