Odluka VSTS: Usvojeno mišljenje na nacrt izmjena krivičnog zakonika Srpske

23.06.2023. | 17:28

Visoki sudski i tužilački savjet /VSTS/ BiH usvojio je danas mišljenje na odredbe Nacrta zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske u kojem ukazuje da je u kontekstu krivičnih djela protiv ugleda i časti povećana zaštita javnih ličnosti u dijelu koji se odnosi na klevetu.

Prema ovom mišljenju, usvojenom telefonskim glasanjem, propisivanjem kazne neprilagođene ličnosti učinioca efekat autocenzurisanja, ali i sankcionisanja može potencijalno imati za posljedicu neosnovano ograničavanje uživanja prava na slobodu izražavanja kao stuba izgradnje demokratskog društva, o čemu bi izvršna i zakonodavna vlast trebale voditi računa.

Savjet ukazuje da se propisane sankcije moraju utvrditi po principima srazmjernog odnosa između zaštićenog dobra i opterećenja koje se stavlja na teret lica koje je počinilac radnje, jer se sloboda izražavanja smatra stubom demokratskog društva.

VSTS ukazuje u mišljenju, datom po zahtjevu Ministarstva pravde Republike Srpske da samo propisivanje krivičnih djela protiv časti i ugleda i to u odnosu na krivična djela uvreda, kleveta i iznošenje ličnih i porodičnih prilika praksom Evropskog suda nije izričito zabranjeno i da spada u domen opredjeljenja nosilaca političke vlasti, što nije predmetom egzaktnih pravnih standarda.

Kako navode, potrebno je u kontekstu svih krivičnih djela protiv ugleda i časti imati u vidu da je povećana zaštita javnih ličnosti u direktnoj koliziji sa odredbom člana 10. Evropske konvencije.

Ukazano je da je potrebno voditi računa da opis djela i posljedice ne bude vrlo širok i potencijalno arbitraran u praktičnoj primjeni, što bi bilo u direktnoj koliziji sa praksom Evropskog suda i Rezolucijom Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope ka dekriminalizaciji klevete.

S obzirom navedeno, u izostanku jasnih obrazloženja standarda Evropskog suda, usklađenosti sa Ustavom i izostanka navođenja komparativnih praksi, VSTS izražava rezervu spram navedenih odredbi Nacrta zakona.

U odnosu na krivična djela koja se odnose na povredu časti i ugleda, gdje se pominje javno izlaganje poruzi zbog pripadnosti određenoj rasi, vjeri ili nacionalnosti, gonjenje za krivična djela protiv časti i ugleda, javno objavljivanje presude za krivična djela protiv časti i ugleda, VSTS predložena rješenja u načelu smatra primjerenim.

Ministarstvo pravde Republike Srpske dostavilo je VSTS-u dostavilo Nacrt zakona 23. maja budući da je VSTS-u BiH nadležan za davanje mišljenja na nacrte propisa koji mogu imati uticaja na pravosuđe.

Naveli su da imajući u vidu da dopis Ministarstva pravde Republike Srpske nije sadržavao rokove i dinamiku planirane zakonodavne procedure, Savjet se 31. maja obratio dopisom Ministarstvu pravde Srpske kojim je ukazano da će Nacrt zakona biti predmet odlučivanja VSTS-a BiH po ažurnoj proceduri.

Dodatna pojašnjenja u vezi sa datim mišljenjem biće prezentovana na sjednici Savjeta zakazanoj za 5. i 6. juli.