Osim Bilta svi visoki predstavnici izabrani mimo pravila: Čeka se stav Skupštine Srpske

10.03.2021. | 08:22

Aneks 10 ili preciznije Sporazum o civilnom sprovođenju Dejtonskog mirovnog sporazuma, koji govori o ulozi visokog predstavnika kaže da “zbog kompleksnosti s kojima su suočene, strane zahtijevaju postavljanje visokog predstavnika u BiH koji će biti imenovan u skladu s relevantnim rezolucijama Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija (SB UN)”.

Kao “strane” koje “zahtijevaju” postavljanje visokog predstavnika precizno su navedene Republika BiH, Republika Hrvatska, Savezna Republika Jugoslavija, FBiH i Republika Srpska. To praktično znači da šef OHR-a može da bude imenovan samo uz zahtjev navedenih strana i saglasnost SBUN, ali u skladu sa Aneksom 10 postavljen je samo prvi visoki predstavnik u BiH Karl Bilt. Svi njegovi nasljednici od Karlosa Vestendorpa do aktuelnog Valentina Incka imenovani su na prijedlog famoznog Upravnog odbora Savjeta za implementaciju mira (PIK), a ne na zahtjev strana, među kojima je i Republika Srpska.

O ovome će na današnjoj posebnoj sjednici zakazanoj na zahtjev srpskog člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika raspravljati i Narodna skupština Republike Srpske. Njegov savjetnik za pravna pitanja Milan Tegeltija kaže da je visoki predstavnik u skladu sa Aneksom 10 Dejtonskog sporazuma proizvod htijenja, traženja i saglasnosti strana potpisnica, na osnovu čega ga imenuje SB UN.

“Bez tog zahtjeva i saglasnosti strana potpisnica, što Republika Srpska bez ikakve dileme jeste, SB UN ne bi mogao imenovati visokog predstavnika. Kako je to rekao i srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, samo je prvi visoki predstavnik Karl Bilt imenovan na propisan način”, kaže pravni savjetnik srpskog člana Predsjeništva Milan Tegeltija.

Prema njegovim riječima, visoki predstavnik se stranama potpisnicama ne može nametnuti mimo njihove volje, tako da svako novo imenovanje visokog predstavnika traži novi zahtjev, odnosno saglasnost strana.

“Imenovanje novog visokog predstavnika ne može se posmatrati kao prosta personalna promjena na čelu Kancelarije visokog predstavnika (OHR), koja postoji nezavisno od imenovanog lica. Svako novo imenovanje visokog predstavnika mora biti snabdjeveno prethodnim zahtjevom, odnosno saglasnošću strana potpisnica kako predviđa Aneks 10”, kaže Tegeltija, piše Glas Srpske.

U materijalu koji je dostavljen poslaničkim klubovima za današnju posebnu sjednicu Narodne skupštine RS, navedeno je da “visoki predstavnik povremeno pogrešno tvrdi da ima više zasebnih izvora ovlašćenja – Aneks 10, zaključke UO PIK-a i rezolucije SB UN”.

“Stvarnost je, međutim, da Aneks 10 definiše tek njegove zadatke, da UO PIK-a nikada nije raspolagao pravom da uređuje ili definiše mandat i ovlašćenja visokog predstavnika, a da SB UN nikada nije usvojio dopune ovlašćenja visokog predstavnika iz Aneksa 10”, piše u materijalu za posebnu sjednicu, koja će imati samo jednu tačku dnevnog reda – Ocjena rada visokog predstavnika, primjena Aneksa 10 Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH u periodu razgovora o imenovanju novog visokog predstavnika.

U prilog tvrdnjama o neprecizno definisanom načinu izbora visokih predstavnika ide i izjava bivšeg šefa delegacije Evropske komisije u BiH Dimitrisa Kurkulasa, koji je izjavio da “nema precizne procedure, već odluku donosi PIK, a prijedloge mogu iznijeti sve članice”.

Početak posebne sjednice zakazan je za 12 časova.

Predsjednik Narodne skupštine Nedeljko Čubrilović rekao je juče poslije skupštinskog Kolegijuma da će uvodno obraćanje o temi imati Dodik.

Dodik je nedavno izjavio da očekuje da Narodna skupština Republike Srpske usvoji zaključak o neprihvatanju imenovanja novog visokog predstavnika u BiH, ukoliko ono bude sprovedeno na nezakonit način kao što je to bio slučaj sa većinom dosadašnjih.

Rusija

Iz Ambasade Ruske Federacije u BiH potvrđeno je da je kanadski diplomata Jozef Ingram kandidat za novog visokog predstavnika.

“Potvrđujemo primanje obraćanja u kojem je kao potencijalni kandidat za novog visokog predstavnika u BiH označen kanadski diplomata Jozef Ingram. Stav Ruske Federacije u vezi sa zatvaranjem OHR-a ostaje nepromijenjen”, navedeno je u odgovoru na pitanja.