Protokol 12 otvorio vrata tužbama u Strazburu
14.12.2020. | 08:25Predstavnički i Dom naroda Parlamenta BiH u aprilu 2003. godine jednoglasno su ratifikovali dopunski Protokol 12 Evropske konvencije o ljudskim pravima i time udarili temelje za apelacije prema Evropskom sudu za ljudska prava u Strazburu i presude protiv BiH.
Pomenuti Protokol 12 govori o opštoj diskriminaciji i u najkraćim crtama kaže da je uživanje svih prava utvrđenih zakonom osigurano bez diskriminacije po bilo kojem osnovu. O kako osjetljivoj stvari se radi najbolje svjedoči činjenica da čak 27 od ukupno 47 zemalja članica Savjeta Evrope nije ratifikovalo Protokol 12, dok ga devet zemalja nije ni potpisalo, što je prvi korak ka usvajanju i ratifikaciji. Riječ je o tome da su te zemlje, pogotovo one sa složenim državnim uređenjem, ocijenile da je dijapazon ljudskih prava koji daje Protokol 12 preširok, te da bi njegova ratifikacija mogla da izazove ozbiljne posljedice zbog čega su odbile to da urade. Najbolji primjer je Velika Britanija koja nije ni potpisala, a kamoli ratifikovala Protokol 12 zato što bi time omogućila britanskim državljanima da podnesu tužbu uz obrazloženje da im u skladu sa Protokolom 12 nije omogućeno da budu nosioci britanske krune.
Šefica Kluba poslanika SNSD-a u Parlamentu BiH i član parlamentarne delegacije u Savjetu Evrope Snježana Novaković-Bursać kaže da činjenice i praksa govore o naivnosti BiH, ali i licemjerju brojnih država čiji predstavnici govore o kršenju ljudskih prava u BiH, a da njihove zemlje nisu ratifikovale pomenuti protokol.
– Imajući na umu da od 47 zemalja članica Savjeta Evrope, 27 zemalja, među kojima su Njemačka, Rusija i Belgija, nije ratifikovalo i ne primjenjuje Protokol 12, a da njih devet među kojima su Velika Britanija, Francuska i Švedska nije ni potpisalo navedeni protokol govori o svojevrsnoj naivnosti ili brzopletosti BiH koja je potpisala i ratifikovala ovaj dokument, uprkos složenoj ustavnoj strikturi koja determiniše odgovarajući izborni sistem – kaže Novaković-Bursać, navodi Glas Srpske.
Ona ističe da je prva presuda Evropskog suda za ljudska prava koja je donesene upravo zbog kršenja prava apelanata definisanih Protokolom 12, presuda u slučaju “Sejdić i Finci”. Ona dodaje da su i kasnije presude apelanata iz BiH, računajući i prošlonedjeljnu presudu nekadašnjeg funkcionera SDP-a BiH Svetozara Pudarića, donesena zbog diskriminacije po Protokolu 12.
– Ne treba zaboraviti da su dvoje sudija suda u Strazburu prilikom donošenja presude u predmetu “Sejdić i Finci” pokazali visok stepen razumijevanja situacije u BiH, pa su iznijele izdvojeno mišljenje u tom predmetu. Ključni momenat (ne)primjene ovih presuda u BiH odnosi se na suptilno postavljenu nacionalnu i teritorijalnu ravnotežu koja je ovoj zemlji donijela mir, a na koju se neprestano i na razne načine nasrće, odvlačeći nam energiju i vrijeme u pogrešnom pravcu. Nažalost, nije se o tome vodilo računa prilikom ratifikovanja Protokola 12, zbog čega nam presude koje su kasnije proistekle iz toga i dan-danas odvlače energiju – kaže Novaković-Bursać.
Odluku o ratifikaciji Protokola 12. Evropske konvencije o ljudskim pravima potpisana je 28. maja 2003, a potpisao ju je tadašnji predsjedavajući i srpski član Predsjedništva BiH Borislav Paravac. Interesantno je da je predsjedavajući Predstavničkog doma BiH u vrijeme kada je taj dom ratifikovao Protokol 12 bio današnji bošnjački član Predsjedništva BiH Šefik Džaferović.
Sejdić i Finci
Odluku o povredi Protokola br. 12 u slučaju “Sejdić i Finci” donijela je većina sudija, ali dvoje sudija su izdvojili mišljenje. Oni su izrazili razočarenje što Veliko vijeće ovaj predmet, prvi koji se odnosio na diskriminaciju u skladu sa Protokolom 12, nije iskoristilo da uspostavi određena načela, standarde ili testove koji bi se mogli smatrati univerzalnim i primjenjivim na buduće predmete vezane za opštu diskriminaciju.
