Skupa, ali efektna: Treba li BiH uvesti doživotnu robiju

07.02.2021. | 19:34

Doživotna zatvorska kazna mogla bi uskoro biti uvrštena u Krivični zakon Republike Srpske, ali u Federaciji BiH još ne postoji inicijativa za ovakvim zakonskim izmjenama. Dok entiteti po običaju nemaju baš usaglašena rješenja, sada je različito i mišljenje stručnjaka o doživotnoj robiji.

Najteža zatvorska kazna u Bosni i Hercegovini je od 21 do 45 godina zatvora, prema Krivičnom zakonu BiH. Ipak, sudovi rijetko izriču najstrožije kazne.

Najdužu zatvorsku kaznu od 40 godina dobio je Zijad Turković, dok je Milenko Lakić dobio 35 godina. Na ukupno 42 godine zatvora osuđen je i Jasminko Jašarević za ubistvo Ramize Rahimić i poznatog fotoreportera Ante Borasa 2005. godine u Mostaru.

Ipak, pojedini stručnjaci smatraju da doživotna robija nije dobro rješenje. Stoga je i u mnogim razvijenijim zemljama uvriježeno mišljenje da je doživotni zatvor gori od smrtne kazne.

Naime, Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakona Republike Srpske naći će 9. februara pred poslanicima Narodne skupštine RS. Ukoliko izglasaju ove izmjene, u Republici Srpskoj bi se uskoro počiniocima najtežih oblika krivičnih djela mogla izricati kazna doživotnog zatvora.

Kako je navedeno u obrazloženju izmjena Krivičnog zakona, doživotna kazna u Republici Srpskoj bi se izricala za teška ubistva, obljubu s djetetom mlađim od petnaest godina ako je usljed djela nastupila smrt djeteta, za ubistvo predstavnika najviših organa Republike Srpske, najteži oblik krivičnih djela protiv ustavnog uređenja Republike Srpske ako je pri izvršenju djela počinilac s umišljajem ubio jednu ili više osoba, za terorizam ako su djela imala za posljedicu velika razaranja ili smrt jedne ili više osoba, ili ako je pri izvršenju krivičnog djela počinilac s umišljajem ubio neku osobu.

S druge strane, u Federaciji BiH najveća zatvorska kazna ostaje do 45 godina, a koja se pri tome može izreći samo počiniocu koji je u trenutku počinjenja krivičnog djela imao navršenu 21 godinu.

Direktor Kazneno-popravnog zavoda Sarajevo Faruk Zupčević za Klix.ba pojašnjava da je tretman zatvorenika koji izdržavaju najduže zatvorske kazne vrlo specifičan, a posebno u slučaju doživotnog izdržavanja kazne.

“Uvođenje doživotnog zatvora na državnom nivou BiH bi trebalo biti tema ozbiljnih radno-konsultativnih sastanaka bh. stručnjaka iz ove oblasti gdje bi se tačno preciziralo i odredilo šta je to što dobijamo uvođenjem ove kazne te koje su posljedice”, kazao je za Zupčević.

Kazna doživotnog zatvora je odavno ugrađena u krivičnim zakonima brojnih zemalja, među kojima su Belgija, Litvanija, Holandija, Mađarska, Malta, Češka, Slovačka i Turska. Ove zemlje na vrlo specifičan način obrađuju kaznu doživotnog zatvora, ističe Zupčević.

Na primjer, zatvorenici u Litvaniji ili Češkoj koji su osuđeni na doživotni zatvor prvenstveno moraju odslužiti period od 10 do 15 godina zatvora u posebnoj zatvorskoj jedinici, prije nego budu prebačeni u običnu zatvorsku jedinicu gdje se mogu povezati s ostalim osuđenim zatvorenicima.

“Doživotna zatvorska kazna nosi sa sobom enormne složenosti u organizaciji zatvorskih jedinica. Tretman i resocijalizacija takvih osuđenika su drugačiji i prilično skuplji”, dodao je Zupčević.

Inače, najduže zatvorske kazne unutar Federacije BiH se izdržavaju u Kazneno-popravnom zavodu Zenica koji je specijalizovan za takvu kategoriju zatvorenika, to jest gdje su osuđenicima omogućeni dodatni radovi i posebni medicinski tretmani.