Evrostat: Srbija reciklira svega 4 odsto otpada, Hrvatska 56, a Slovenija čak 93

10.10.2021. | 08:39

Podaci Evropske službe za statistiku (Evrostat) pokazuju da Srbija ponovo koristi svega četiri odsto ukupno tretiranog otpada, dok je udio ponovo iskorišćenog otpada na nivou Evropske unije 49,4 odsto, objavljeno je u publikaciji „Statistika i računi životne sredine“ Republičkog zavoda za statistiku (RZS).

Manji udio ponovo korišćenog otpada od Srbije imaju samo Rumunija (3,5 odsto) i Bugarska (2,9 odsto), dok je Slovenija, sa udjelom od oko 93 odsto, daleko iznad evropskog prosjeka, kao i Mađarska, sa oko 69 odsto. Hrvatska, koja ima udio od oko 56 odsto, malo je iznad prosjeka zemalja EU, navedeno je u publikaciji. Podaci se odnose na 2018. godinu, posljednju koja je statistički potpuno obrađena.

Zemlje Evropske unije u 2018. godini generisale su u prosjeku oko 5,1 tonu otpada po stanovniku. Srbija je sa 7,3 tone po stanovniku bila iznad evropskog prosjeka, ali i ispod prosjeka Bugarske (18,5 tona po stanovniku) i Rumunije (10,4 tone po stanovniku).

Ostale tri zemlje iz regiona stvaraju manje količine otpada po stanovniku od evropskog prosjeka: Slovenija četiri tone, Mađarska 1,9 i Hrvatska 1,4 tone po stanovniku. Udio ponovo korišćenog otpada u ukupno tretiranom u većini zemalja iz regiona bilježi rast u 2018, u odnosu na 2016. godinu.

Predsjednik Stručnog savjeta Centra za ekološku politiku i održivi razvoj (CEPOR) Fakulteta političkih nauka profesor Darko Nadić smatra da je „veoma slabo ponovno iskorišćavanje otpada u Srbiji posljedica stanja gdje smo mi vrlo kasno počeli da tretirani otpad koristimo kao novu vrstu resursa“.

„Čini mi se da smo se pretjerano izvoznički ponašali po ovom pitanju, odnosno da je izvoz otpada bio jedna vrsta prioriteta. No, i to je opet posljedica činjenice da naša industrija nije bila orijentisana ka kružnoj ekonomiji. U tom smislu, mi smo opet relativno kasno shvatili sve potencijale kružne ekonomije imajući u vidu da smo od 2000. godine polako postajali potrošačko društvo, a manje ekološko društvo“, kaže Nadić u razgovoru za portal N1.

Prema njegovim riječima, očekivano je da će podaci za, na primjer, 2020. godinu biti drugačiji, jer je, kako ocjenjuje, opala tendencija ka konzumerizmu. Uz to, dodaje Nadić, pojačan je i proces ekološke tranzicije društva u smislu zakonodavne aktivnosti, koja je, ističe, opet posljedica procesa pridruživanja EU.

„Kako su zemlje iz regiona, a referentne u ovom izvještaju (Rumunija, Slovenija, Hrvatska) već duže vrijeme članice Evropske unije, može se reći da su ranije i krenule u ove procese ponovnog korišćenja otpada i da je primjena zakona potpunija nego kod nas. Svemu tome treba dodati i nivo ekološke svijesti koja je kod nas niža nego u ovim zemljama“, naglašava sagovornik.

Nadić napominje da bi država trebalo da preduzme određene korake u smislu podsticaja na ponovno korišćenje tretiranog otpada.

„Država prije svega treba da uključi i poslovni sektor u kružnu ekonomiju, ali i da stimuliše građane, ne samo marketinški već i finansijski, da se više opredjeljuju za proizvode koji su napravljeni od recikliranih materijala“, zaključuje sagovornik portala N1.

Domaćinstva „proizvedu“ 284,6 kg otpada po članu

Prema podacima objavljenim u publikaciji „Statistika i računi životne sredine“, svi sektori ekonomskih djelatnosti i domaćinstva u Srbiji proizveli su u 2019. godini 66,6 miliona tona otpada, dok najveća količina (53,8 miliona tona) podstiče iz sektora Rudarstvo. Procijenjena godišnja količina otpada iz domaćinstava je oko dva miliona tona ili 284,6 kilograma po stanovniku.