Godišnjica NATO bombardovanja SR Jugoslavije: 78 dana mrcvarenja zemlje

24.03.2022. | 07:44

Danas se navršavaju 23 godine od početka nelegalne agresije NATO-a na SR Jugoslaviju 1999. godine, u kojoj je tokom 78 dana bombardovanja poginulo oko 2.500 ljudi, dok su teško oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće, vjerski objekti i spomenici kulture.

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić rekao je sinoć da nema opravdanja za NATO agresiju i da su oni krivci za napad 1999. godine, te dodao da je predugo 78 dana mrcvarenja zemlje koja nije imala šansu da se odbrani i čekanja da neko drugi pomogne.

Odluka o bombardovanju tadašnje SRJ donesena je, prvi put u istoriji, bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, a naredbu je tadašnjem komandantu NATO-a, američkom generalu Vesliju Klarku, izdao generalni sekretar NATO-a Havijer Solana.

SRJ je napadnuta poslije neuspjelih pregovora u Rambujeu i Parizu o budućem statusu pokrajine Kosovo i Metohije, za šta je optužena Srbija, a kao povod za agresiju poslužio je navodni zločin u Račku u januaru 1999. godine, koji je iskorišten da se iskonstruišu navodi o “masakrima albanskih civila” i pruži legitimitet “humanitarnoj” intervenciji.

Odluku o napadu na SRJ saopštio je 23. marta uveče Solana, a sljedećeg dana, 24. marta u 19.45 časova NATO je započeo vazdušne udare krstarećim raketama i avijacijom po cijeloj teritoriji Srbije i Crne Gore.

Devetnaest zemalja NATO-a bombardovalo je SR Jugoslaviju sa brodova u Jadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji, podržane strateškim bombarderima koji su polijetali iz baza u zapadnoj Evropi, a kasnije i iz SAD.

Osim vojnih ciljeva, NATO je gađao i civilne ciljeve, a za to je, između ostalog koristio i zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.

Gađane su i rafinerije, hemijska industrija i velike trafostanice, što je sve izazvalo teške posljedice po zdravlje stanovništva čije se razmjere još utvrđuju.

Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 78 dana napada nije bar nekoliko puta našao na meti snaga NATO-a.

Uništeno je i oštećeno 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga. Oštećeno je 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 razoreno.

U noći 23. aprila 1999. godine u 2.06 NATO je u napadu na zgradu RTS-a ubio 16 radnika. To je bio prvi slučaj da je medijska kuća proglašena za legitimni vojni cilj.

Pogođena je i ambasada Kine na Novom Beogradu pod izgovorom da je došlo do greške u koordinatama, a tada su ubijena tri kineska novinara, dok je oko 20 ljudi ranjeno.

NATO piloti su, između ostalog, namjerno gađali civilni voz na mostu u Grdeličkoj klisuri i to dva puta, na drugi dan pravoslavnog Vaskrsa, kada je ubijeno najmanje 13 civila.

Tokom bombardovanja izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.

NATO je lansirao 1.300 krstarećih raketa, izručio 37.000 “kasetnih bombi”, od kojih je poginulo oko 200 osoba, a ranjeno više stotina, te upotrijebio zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.

Uništena je trećina elektroenergetskog kapaciteta zemlje, bombardovane su dvije rafinerije – u Pančevu i Novom Sadu, a snage NATO-a upotrijebile su i takozvane grafitne bombe za onesposobljavanje elektroenergetskog sistema.

Bombardovanje je okončano potpisivanjem Vojnotehničkog sporazuma u Kumanovu 9. juna 1999. godine, a tri dana kasnije počelo je povlačenje snaga SRJ sa KiM.

Sljedećeg dana je Savjet bezbjednosti UN usvojio Rezoluciju 1244 o Kosovu i Metohiji, a u pokrajinu je upućeno 37.200 vojnika Kfora iz 36 zemalja, sa zadatkom da čuvaju mir, bezbjednost i povratak više stotina hiljada kosovskih Albanaca dok se ne definiše najširi stepen njene autonomije.

U oružanom sukobu sa nemjerljivo nadmoćnijim neprijateljem, srpska protivvazduhoplovna odbrana uspjela je da obori dva aviona NATO lovac “F16” i američki supermoderni “nevidljivi” avion “F-117”, te da zarobi tri neprijateljska vojnika.

Ispostavilo se da je NATO uništio samo 14 tenkova, 17 oklopnih transportera i 20 artiljerijskih oruđa Vojske SRJ.

Po dolasku mirovnih snaga Kfora, Kosovo i Metohiju napustilo je oko 230.000 Srba i Roma.