Godišnjica početka genocida: Jasenovac označava cjelokupno stradanje u NDH

12.04.2022. | 17:44

Centralna manifestacija povodom 81 godine od početka genocida nad Srbima, Jevrejima i Romima u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, kao i 30 godina postojanja Muzeja žrtava genocida biće održana 22. aprila u Narodnom muzeju Srbije u prisustvu predstavnika državnog vrha i SPC, rekao je danas kustos istoričar Stefan Radojković.

Govoreći u susret godišnjici, Radojković je kao saradnik Muzeja žrtava genocida rekao Tanjugu da se danas pomen Jasenovac često ne odnosi samo na zločine počinjen u tom logorskom kompleksu, već označava i cjelokupno stradanje u NDH tokom Drugog svjetskog rata.

“To znači da nam je Jasenovac postao simbol. To jeste istorijsko mjesto i događaj, ali je i simbol stradanja”, naglasio je Radojković.

Prema njegovim riječima, kod nas postoji mit da se do skoro o Jasenovcu ništa nije pisalo i znalo, a to, tvrdi, “prosto nije tačno”.

“Prve informacije o stradanju u NDH već imamo 1943/44. godine i ona se publikuju što od strane određenih organa Komunističke partije Jugoslavije tokom rata, a već 1944. u SAD izlazi knjiga Rafaela Lemkina (1900-1959) o vladavini Sila osovine Evropom, gdje se spominje NDH”, napomenuo je Radojković.

On je podsjetio da istraživanja forenzički počinju već u maju 1945. godine, kada dolaze komisije i traže se grobnice oko Jasenovca, na Donjoj Gradini, oko Stare Gradiške i na samom prostoru Logora broj 3.

“Jasenovac je apsolutno poznata tema. Stradanje ljudi u Drugom svjetskom ratu nije bila tabu tema, previše ljudi je stradalo, znalo se šta se dešavalo. Do negdje devedesetih je postojao tabu pristup i Jovan Mirković, jedan od radnika Muzeja žrtava genocida, je pokazao. Analizirao je preko 2.500 publikacija od 1945. do 2000. koji se tiču Jasenovca i NDH, pričamo o monografijama, naučnim člancima, zbornicima dokumenata, radova i tako dalje”, naveo je Radojković.

Prema njegovim riječima, već od kraja osamdesetih godina tema Jasenovca je “apsolutno eksplodirala, negdje s razlogom negdje bez razloga” u vrijeme raspada Jugoslavije.

Radojković je rekao da je stradanje ljudi tokom Drugog svjetskog rata počelo da se zloupotrebljava u političke svrhe navodeći kao primjer “čuvenu knjigu Franje Tuđmana ”Bespuća povijesne zbiljnosti” gdje on zapravo radi jednu opasnu reviziju istorije”.

“Ovdje kod nas je došlo do jako dobrih naučnih radova koji su nažalost bili apsolutno ignorisani jer u tom trenutku nisu dodavali ulje na vatru, nego su bili pokušaj objektivnog sagledavanja šta se dešavalo u NDH i cijeloj Jugoslaviji”, rekao je Radojković.

On je preporučio knjige “Ustaše – balkansko srce tame” Srđe Trifkovića kao “izvanrednu knjigu koja daje sintetički pregled svega što se dešavalo”, kao i Mirkovićevu (1943-2020) “Objavljeni izvori i literatura o jasenovačkim logorima” kao “pregled svih relevantnih izvora”.