Kandidat za predsjednika Hrvatske pretresao “sumnjive stanove” nehrvata: “To su bila gadna vremena”

11.11.2024. | 21:15

Predsjednički kandidat na izborima u Hrvatskoj Dragan Primorac, kojeg podržavaju vladajući HDZ i Domovinski pokret, kao pripadnik paravojne jedinice u Splitu je 1990. i početkom 1991. učestvovao u pretresanju 3.000 “sumnjivih stanova” u vlasništvu osoba nehrvatske nacionalnosti.

Kako piše portal hrvatskog nedjeljnika Novosti, nakon što je otkriveno da je Primorac kriv za štetu od 3,6 miliona evra, koliko je država platila uređenje njegovih ministarskih prostorija, kao i da je njegova majka kupila gradski stan u Splitu po povlaštenim uslovima i popustom koji je dobila jer je on živio u njemu pa ga nakon dva dana prodala po dvostruko višoj cijeni, kao i da je njegova poliklinika zabilježila priličan rast u poslovanju s državom posljednjih godinu dana, novinari su istražili „ratni put Primorca“, koji se kandidovao kao nezavisni kandidat za predsjednika Hrvatske, ali su ga odmah podržale i HDZ i Domovinski pokret.

Primorac je prošle sedmice primljen i u počasno članstvo Hrvatskog generalskog zbora, što je izazvalo brojne reakcije posebno među opozicijom. Novinar splitske Slobodne Dalmacije Vinko Vuković objavio je da je prema Andriji Hebrangu, koji je izašao iz HDZ-a kad je objavljeno da je ovaj stranački kandidat, Primorac prevarant i ratni dezerter koji je pod radnom obavezom pobjegao u SAD i tamo proveo rat zbog čega bi trebalo krivično da odgovara.

S druge strane Vlado Bužančić, komandant antiterorističke jedinice Policijske uprave Splitsko-dalmatinske od 1. septembra 1990. do 15. januara 1991. godine, tvrdi da je Primorac kao član tekvondo kluba „Kocunar“ cijelu 1990. bio uključen u sve aktivnosti vezane uz stvaranje samostalne Hrvatske, da bi od 14. januara 1991. godine bio uključen i u operacije kao dio antiterorističke jedinice.

Bužančić dalje objašnjava da je, uz čuvanje predsjednika Franje Tuđmana tokom Evropskog prvenstva u atletici 1990., jedan od glavnih zadataka te zapravo paravojne jedinice bila organizacija protivterorističkih poslova i preventivno djelovanje protiv snajperista. Na Vukovićevo pitanje šta su konkretno radili, Bužančić odgovara: „Pretresali smo po Splitu sumnjive stanove“.

Prema njegovim riječima, prema dojavama su pretresli više od 3.000 stanova. „To su bila gadna vremena, svaki čovjek na terenu nam je puno značio, tako da smo svjesno imali paravojsku koja je za nas obavljala sve potrebne poslove na razotkrivanju neprijateljskih prijetnji“, kaže bivši komandant.

Vuković na to pita: „Jeste li vi to upravo rekli da je Dragan Primorac bio pripadnik paravojske koja je po Splitu mjesecima prije nego što su počela ratna zbivanja upadala u srpske stanove pod opravdanjem da se u njima nalaze teroristi?“, Bužančić odgovara: „Bez te paravojske nikad ne bismo mogli imati državu niti bismo sada vi i ja o ovome razgovarali“. Bužanić, pišu Novosti, dalje ističe da je svaki od 3.000 pretresenih stanova bio s razlogom pod sumnjom i da je iz njih izvučeno nekoliko kamiona raznog oružja, od pušaka do bombi, te da su tako doslovno spasili Split od snajperista.

Početak devedesetih u Splitu naziva se i ratom za kvadrate u tom gradu gdje je bio svaki treći stan u vlasništvu bivše JNA i S SNO.

Ukupno je u vojnom fondu bilo 38.226 stanova, od kojih ih je čak 8.640 bilo u Splitu, što ne čudi s obzirom da su oficiri rado dolazili da žive u taj grad, a posebno da provedu penziju kraj mora. Sa propašću Jugoslavije, vojni penzioneri, aktivni oficiri, kao i civilna lica na službi u JNA, postali su laka meta lokalnih siledžija koji su brzo prepoznali mogućnost da se preko noći dokopaju stanova na elitnim lokacijama, pišu Novosti. Deložacije su, ističu, početkom devedesetih sprovođene praktično svakodnevno. Komandant Hrvatske ratne mornarice admiral Sveto Letica kazao je u martu 1992. godine da je svih 900 praznih stanova u Splitu nasilno useljeno, s tim da su u 11 posto slučajeva u stanove nasilno ušli pripadnici HRM-a, te da je 55 pripadnika mornaričke pješadije i vojne policije takođe nezakonito ušlo u stanove.

U novembru 1993. godine, Mladen Bajić, tada zamjenik državnog vojnog tužilaštva za zborno područje Split je u izjavi za Feral Tribjun da je te godine primljeno 185 tužbi protiv počinitelja koji su nasilno uselili u stanove.

Novinari su pisali da su prvi na meti bili prazni stanovi, da bi 1992. na red krenule deložacije osoba po pravilu nehrvatske nacionalnosti. Izbacivani su stariji ljudi, žene s djecom, bez ikakve imovine, o čemu je Dalmatinski odbor solidarnosti Tončija Majića redovno izvještavao, podsjećaju Novosti.