Manastir iz 14. vijeka: Visoki Dečani ostaju na listi najugroženijih objekata kulturne baštine u Evropi

Ovaj srpski pravoslavni manastir iz 14. vijeka uvršten je na Listu sedam najugroženijih mjesta kulturne baštine u Evropi 2021. godine, a prilikom prošlonedjeljne posjete Kosovu i Metihiji predstavnici “Evropa nostre” utvrdili su da ni godinu dana nakon objavljivanja liste nisu riješeni glavni problemi zbog kojih su Visoki Dečani ugroženi u znatnoj mjeri, saopšteno je iz ove organizacije.

U saopštenju se navodi da još nije usaglašeno konačno rješenje u vezi sa posljedicama koje mogu izazvati planovi o povećanju saobraćaja unutar i oko specijalne zaštitne zone manastira Dečani, kao ni projekat na obali rijeke Bistrice, koji bi mogao negativno uticati na prirodno okruženje manastira.

Ističe se da sudska odluka privremenih prištinskih institucija iz 2016. godine kojom je manastiru Dečani potvrđeno vlasništvo nad 24 hektara zemljišta još nije sprovedena kroz zakonitu registraciju manastirskog zemljišta, što narušava vladavinu prava i pravnu sigurnost ovog živog manastira.

“Evropa nostra” ističe da su, zbog složenih bezbjednosnih izazova, njeni predstavnici zaključili da bi manastir i dalje trebalo da neprekidno čuvaju vojnici Kfora, što je potvrdio i komandant tih snaga.

U saopštenju se navodi da se manastir Dečani povremeno suočava i sa neosnovanim pokušajima revizije kulturnog i istorijskog identiteta vjerskog nasljeđa, tendencijom koja nije u skladu sa evropskim i međunarodnim principima tačne istorijske i umjetničke interpretacije istorijskih spomenika i lokaliteta kulturnog nasljeđa.

Na osnovu sastanaka i razgovora održanih prošle nedjelje na Kosovu i Metohiji, na osnovu posjete manastiru Dečani i njegovoj specijalnoj zaštitnoj zoni, kao i na osnovu daljih razgovora i pregleda relevantnih dodatnih dokumenata, kako se ukazuje, “Evropa nostra” i Institut Evropske investicione banke izradiće sveobuhvatan izvještaj sa nizom preporuka koji će biti javno objavljen na jesen.

Delegacija “Evropa nostre” posjetila je Novo Brdo, Manastir Visoki Dečani, istorijski grad Prizren, uključujući njegov istorijski bioskop “Lumbardi” i Crkvu Presvete Bogorodice Ljeviške, kao i Manastir Gračanicu, dodaje se u saopštenju.

Iz “Evropa nostre” konstatuju da su na Novom Brdu pojedini radovi “izvedeni neodgovarajućim materijalom i tehnikom”, ali da ovaj lokalitet nije svrstan na listu najugroženijih jer su partneri za realizaciju projekta spremni da ih saniraju.