Najvoljeniji poglavar SPC: Sutra 13 godina od upokojenja patrijarha Pavla

14.11.2022. | 08:45

Sutra se navršava 13 godina od upokojenja patrijarha srpskog Pavla, kojeg smatraju najvoljenijim poglavarom Srpske pravoslavne crkve zbog njegove skromnosti i istinoljubivosti, i koji je još za života među narodom smatran svecem.

Tog 15. novembra 2009. godine u 10.45 časova javljeno je da se u 95. godini na Vojnomedicinskoj akademiji upokojio jedan od omiljenih srpskih patrijarha, čija je najpoznatija rečenica “budimo ljudi” aktuelna i danas.

Patrijarh Pavle biće upamćen kao čovjek mira i poštovanja među ljudima, ma koje vjere bili, dok njegovi bližnji monasi kažu da nikad ništa nije zatražio, da su morali da razmišljaju da li je gladan ili žedan, kao i da se neprestano molio.

Patrijarh Pavle je u periodu od 1990. do 2009. godine bio vrhovni poglavar Srpske pravoslavne crkve, 44. po redu. NJegovo puno ime i titula glasili su NJegova svetost arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh srpski gospodin Pavle.

Neke od njegovih poznatih misli su – “Čovjek ne može birati vrijeme u kojem će se roditi i živjeti, niti od kojih roditelja, ali od njega zavisi kako će on postupati u datom vremenu, kao čovjek ili kao nečovjek”.

“Kad se čovjek rodi, cijeli svijet se raduje, a samo on plače. Treba živjeti tako da, kad umre, cijeli svijet plače, a samo on se raduje”, “Smirenost je dakle, braćo i sestre, majka sviju evanđelskih vrlina, jer se Bog gordima protivi, a smirenim daje blagoslov”.

Patrijarh Pavle, čije je svjetovno ime bilo Gojko Stojčević, rođen je na veliki pravoslavni praznik Usjekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja – 11. septembra 1914. godine u Kućancima kod Donjeg Miholjca u Slavoniji.

On i brat Dušan rano su ostali bez oba roditelja, pa je brigu o njima preuzela očeva sestra Senka, koju je patrijarh nazivao drugom majkom. Osnovnu školu završio je u Kućancima, nižu gimnaziju u Tuzli, a višu gimnaziju i šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu.

U Beogradu je 1936. godine upisao Bogoslovski fakultet, a vanredno je završio i više razrede Šeste beogradske gimnazije da bi uporedo upisao i Medicinski fakultet, na kojem je stigao do druge godine studija. Završio je Bogoslovski fakultet u Beogradu, gdje ga je zatekao Drugi svjetski rat.

U proljeće 1942. godine njegov školski drug jeromonah Jelisej odveo ga je u Manastir Svete Trojice, koji se nalazi u ataru selu Dučalovići kod Lučana, odakle se 1944. godine zaputio u Banju Koviljaču, gdje je radio kao vjeroučitelj i vaspitač u Banji Koviljači u domu za djecu izbjeglu iz BiH.

Te godine je obolio od tuberkuloze, pa je, iz zdravstvenih razloga, otišao u manastir Vujan, u selu Prislonica između Čačka i Gornjeg Milanovca, gdje je bio do 1946. godine i izliječio se od teške bolesti.

Zamonašio se 1948. godine u manastiru Blagovještenje u Ovčarsko-kablarskoj klisuri i dobio ime Pavle, koje mu je dao iguman Julijan Knežević. Bio je sabrat manastira Rača u Podrinju, a radio je i kao pomoćni nastavnik Bogoslovije “Svetog Kirila i Metodija” u Prizrenu. Od 1955. godine dvije godine je bio na postdiplomskim studijama u Atini.

Za episkopa raško-prizrenskog izabran je 29. maja 1957. godine i na Kosovu i Metohiji je proveo 33 godine.

Izabran je 1. decembra 1990. godine za 44. patrijarha Srpske pravoslavne crkve, zamijenivši bolesnog patrijarha Germana, a ustoličen 2. decembra 1990. godine u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila u Beogradu i tada je poručio da mu je jedini program rada Jevanđelje.

Na tronu Svetog Save kao patrijarh srpski bio je 19 godina, a u njegovo vrijeme osnovana je Akademija Srpske pravoslavne crkve za umjetnost i konzervaciju, u škole je vraćena vjeronauka, a Bogoslovski fakultet ponovo je postao sastavni dio Univerziteta.

Nosilac je najviših crkvenih i državnih odlikovanja, bio je počasni doktor Bogoslovskog fakulteta i Akademije Svetog Vladimira u NJujorku. Govorio je grčki, ruski i njemački jezik.

Odlikovan je državnim Ordenom Nemanje prvog stepena, Ordenom Karađorđeve zvijezde prvog stepena i ruskim ordenom “Dostojanstvo” zbog “značaja koji je imao u danima iskušenja kroz koje su srpski narod i Crkva prošli”, bio je počasni predsjednik Fonda za Kosovo i Metohiju, a dobio je i nagrade – Međunarodnog fonda za unapređenje jedinstva pravoslavnog naroda i Fonda Svetog apostola Andreja Prvozvanog.

Objavio je dvije knjige – “Pitanja i odgovori čtecu pred proizvodstvo” i “Devič, manastir Svetog Joanikija Devičkog”.

Lična biblioteka patrijarha Pavla pripala je fondu Biblioteke Patrijaršije Srpske pravoslavne crkve i ima status kulturnog dobra, a čuva se u prostorijama konaka Manastira Svetog arhangela Mihaila u Rakovici.

Patrijarh srpski Pavle prema sopstvenoj želji, sahranjen je u manastiru Rakovica, gdje ga je na posljednji počinak ispratilo više od pola miliona ljudi, a njegov grob i danas posjećuju hiljade pravoslavnih vjernika.