Objavljen plan: Evo šta stoji u njemačkom nacrtu o Zajednici srpskih opština

26.01.2023. | 18:00

Prijedlog Nacrta statuta Zajednice srpskih opština koje je nedavno sastavila njemačka fondacija “Friedrich Ebert” sadrži 18 tačaka, a predloženo je na koji način treba formirati ZSO, po čijim zakonima, kako se postaje njen član i kakva su njena prava u pravnom sistemu Kosova i način na koji se finansira.

Portal Nova.rs objavila je taj prijedlog:

Tačka 1

Predviđeno je da se ZSO formira u skladu sa Ustavom Kosova i da je Statut ZSO-a najviši pravni akt ove zajednice. Statut usvaja konstitutivna Skupština ZSO-a, sastavljena od članova skupština opština koje ulaze u sastav ZSO-a. Statut se usvaja pravnim aktom Vlade Kosova, a nakon saglasnosti Ustavnog suda postaje dio pravnog sistema Kosova. Članstvo u ZSO je dobrovoljno, a izlazak iz zajednice takođe je predviđen statutom. Predviđeno je i da ZSO ne može imati manja prava od onih koja su za građane Kosova predviđene Ustavom.

Tačka 2

Predviđa tri moguća imena za ZSO, ističe da je članstvo dobrovoljno i da članovi ZSO-a mogu biti i članovi drugih nacionalnih, regionalnih i međunarodnih udruženja. Takođe imaju pravo i da napuste članstvo u ZSO-u. Isto pravo imaju i cijele opštine sa većinski srpskim stanovništvom, koje su članice ZSO-a. Predviđeno je i da se opštine koje izađu iz ZSO-a, naknadno mogu i vratiti. Odluka o prijemu novih članova donosi se prostom većinom. Cijela ZSO se može raspustiti samo odlukom dvotrećinske većine u Skupštini, dok samo raspuštanje sprovodi Vlada Kosova.

Članovi su dužni da plaćaju članarinu, zajednica ima pravo na svoje zvanične simbole, uključujući grb i zastavu, koje će dizajnirati Odbor Asocijacije u skladu sa Ustavom Republike Кosovo i Zakonom o lokalnoj samoupravi. Sjedište zajednice će biti određeno Statutom, a ZSO ima pravo i na sopstveni integralni budžet, bankovne račune, imovinu i da se bavi finansijskim transakcijama.

Tačka 3

U ovom dijelu nacrta se navodi šta je sve djelokrug djelovanja ZSO-a. Šta su usluge koje može da pruža, šta može da gradi, finansira….

Tako se između ostalog navodi da ZSO kao organ može organizovati, kulturne, obrazovne događaje. Trebalo bi da olakša međusobnu saradnju opština, finansira zdravstvene i obrazovne projekte, objekte, ulaže i kupuje specijalizovanu medicinsku opremu, daje pravne savjete…

Tačka 4

Propisuje da u ispunjavanju svojih ciljeva zajednica neće potkopavati ili zaobilaziti Ustavom i zakonom predviđena ovlaštenja i nadležnosti opština učesnica, niti na bilo koji način zamijeniti ili narušiti Ustavom i zakonom predviđen odnos između centralne i lokalne vlasti u Republici Кosovo.

Tačka 5

Zajednica će vršiti druge dodatne nadležnosti koje mogu biti delegirane od strane centralnih vlasti u skladu sa Ustavom i zakonima Kosova.

Tačka 6

Navodi se da će ZSO imati Skupštinu, predsjednika, potpredsjednika i Savjet, ali i Upravni odbor i Kancelariju za žalbe i pritužbe. Organi Asocijacije su u obavezi da promovišu suživot i mir između građana svojih opština članica.

Tačka 7

Skupština zajednice je njen vrhovni organ, sastavljen od predstavnika koje imenuje svaka skupština opština učesnica, među svojim izabranim članovima.

Svaka opština učesnica delegira po jednog predstavnika u Skupštini ZSO. Delegate za Skupštinu bira skupština svake opštine na prijedlog gradonačelnika. U prijedlogu i izboru, gradonačelnik i skupštine opština treba da poštuju princip obezbjeđivanja etničke raznolikosti svoje opštine.

Mandat Skupštine biće povezan sa mandatom skupština opština opština učesnica. Poslije svakih lokalnih izbora u roku od mjesec dana skupštine opština će birati svoje nove predstavnike u ZSO. Delegati će imati pravo na novčanu naknadu za rad u Skupštini. Finansijska nadoknada će biti određena Poslovnikom Skupštine i biće u skladu sa finansijskim standardima javnih usluga regulisanim kosovskim zakonom.

Tačka 8

U ovoj tački se definiše način sazivanja sjednice Skupštine Asocijacije/Zajednice. Precizno se navodi da ih zakazuje predsjednik, potpredsjednik ili najstariji član ukoliko nijedan nije prisutan. Skupština ima rok od tri mjeseca da usvoji Poslovnik o radu, kojim će biti regulisan sistem glasanja i druga proceduralna pitanja. Skupština ima obavezu da se sastaje najmanje dva puta godišnje.

Tačka 9

Skupština ZSO donosi Statut, mijenja ga, donosi svoj poslovnik u radu, odlučuje o prijemu i razrješenju svojih delegata, bira i razrješava predsjednika, potpredsjednika i upravni odbor Zajednice, usvaja budžet… Takođe, razmatra i odobrava sporazume o saradnji sa centralnim vlastima ili trećim licima, domaćim ili stranim.

Ova tačka predviđa i da Skupština razmatra i odobrava građevinske, infrastrukturne i druge investicione projekte vrijedne više od 50.000 evra.

Tačka 10

Ova tačka reguliše pitanje izbora predsjednika i potpredsjednika Asocijacije/Zajednice. Tako se navodi da predsjednika bira Skupština iz reda članova skupština opština učesnica i njihovih gradonačelnika. Postupak izbora predsjednika reguliše se Poslovnikom Skupštine. Na isti način trebalo bi da se bira i potpredsjednik. Nema ograničenja njihovih mandata već se oni biraju u skladu sa svakim izbornim ciklusom. Predsjednik upravja budžetom i potrošnjom…

Tačka 11

Navodi da je Savet ZSO sastavljen od maksimalmo 30 članova, a sastav će odražavati etničku raznolikost učesnika opština. Savjet je savjetodavno tijelo koje daje smjernice ta za rad Zajednice. To tijelo, prema ovom Nacrtu statuta, daje preporuke predsjedniku, potpredsjedniku i odboru Skupštine u svim apsektima njihovog rada.

Tačka 12

Kaže da će ZSO imati i odbor sastavljen od sedam članova koje glasa Skupština iz reda gradonačelnika i stanovnika opština učesnica. Sastav odbora će odražavati etničku raznolikost opština učesnica i poštovati ustavne i zakonske odredbe o predstavljanju zajednica na Кosovu.

Što se Upravnog odbora tiče, članove bira Skupština ZSO na prijedlog predsjednika. Za izbor Odbora potrebna je prosta većina delegata Skupštine. Predsjednik će konsultovati rukovodstvo svih opština učesnica, Кancelariju premijera Кosova, Savet ZSO, civilno društvo i lidere nevećinskih zajednica iz zemalja učesnica opštinama. U najvećoj mogućoj meri stavovi konsultovanih sagovornika biće odraženi u prijedlogu predsednika za članove zajednice.

Članove Odbora u radu će podržavati stručni kolegijumi sastavljeni od stručnjaka iz raznih oblasti koji će formirati stručne kolegijume za razvoj lokalne privrede, obrazovanje, primarnu i sekundarnu zdravstvenu zaštitu, socijalnu zaštita, urbanističko i ruralno planiranje, uslove i trajna rješenja za povratnike, javne službe, pravna, administrativna i proceduralna pitanja i prava nevećinske zajednice.

I Odbor treba da poštuje odredbe o etničkoj raznolikosti navedene u Ustavu i zakonima Кosova.

Tačka 13

Predviđeno je da Asocijacija/Zajednica ima upravu, na čelu sa šefom administracije kojeg imenuje i podnosi izvještaj Odboru.

Osoblje administracije, kako se navodi, se sastoji od „nepristrasnih, profesionalnih i odgovornih građana Кosova – bez obzira na njihovu opštinu“.

Navodi se da načelnik i osoblje administracije neće biti iz redova izabranih gradonačelnika ili članova skupština opština učesnica, niti će obavljati bilo koju drugu funkciju u Asocijaciji/Zajednici.

Tačka 14

ZSO će imati kancelariju za žalbe, ovlašćenu da prima i razmatra žalbe i opštinskih vlasti (gradonačelnika i skupštine opštine), opština učesnica ili grupa građana, privrednih subjekata ili profesionalnih sindikata iz opština učesnica.

Tačka 15

ZSO sarađivati sa kosovskim centralnim vlastima, razmjenjivati ingormacije, a u duhu promovisanja demokratije i multietičnosti, u skladu sa kosovskim pravnim sistemom. Zajednica može davazi smernice, tehničke i pravne savjete opštinama (u sklopu ZSO) u pogledu njihovih prav na predlaganje zakona.

U odnosu sa centralnim vlastima može obezbijediti savete i tehničku ekspertizu u izradi zakonodavstva, učestvovati u javnim raspravama u vezi sa novim zakonima ili izmenama postojećih. Kao pravno lice može pokrenuti postupak pred Ustavnim sudom, a imaće pravo da imenuje predstavnike u centralnim organima, uključujući i u Konsultativno veće za Zajednice.

Ista tačka predviđa da četiri gradonačelnika sa sjevera Kosova, sve dok su članovi Asocijacije, obezbijediće kosovskom Ministarstvu unutrašnjih poslova listu kandidata za regionalnog komandira policije.

Tačka 16

Predviđa da Asocijacija/Zajednica srpskih opština status pravnog lica dobija od Vlade Kosova. Ovo uključuje pravo na posjedovanje pokretne i nepokretne imovine, na suvlasništvo u preduzećima koja pružaju lokalne usluge i na zaključivanje ugovora, uključujući ugovore o radu.

Tačka 17

Zajednica ima sopstveni budžet, kojim će se upravljati u skladu sa principima transparentnosti i odgovornosti, i odredbama Zakona o javnim nabavkama i pravnog sistema Republike Кosovo. Troškovi ZSO biće predmet revizije od strane nadležnih organa, uključujući i Generalnog Revizora Кosova.

ZSO će se finansirati iz doprinosa svojih članova, prihoda od usluga koje pruža zajednica ili njenih preduzeća, kao i iz transfera centralnih vlasti. Predviđeni su i prilozi, grantovi, donacije, kao i finansijska podrška drugih udruženja i organizacija, domaćih i međunarodnih, uključujući i Republiku Srbija.

Zajednica će biti oslobođena dažbina i poreza u ostvarivanju svojih ciljeva, na istoj osnovi kao i opštine učesnice. Imaće i godišnji integrisani budžet koji predlaže njen odbor i odobrava Skupština. Vlada i Generalni Revizor Кosova primaju svaki godišnji integrisani budžet Zajednice pre njegovog usvajanja. Vlada i generalni revizor će izvršiti reviziju nacrta budžeta da li je usklađen sa ciljevima ZSO i funkcionisanjem njenih organa kako je definisano Statutom.

Vlada i generalni revizor će razmatrati nacrt budžeta najduže 15 radnih dana od dana prijema. Ako se utvrdi da je usklađen, centralne vlasti će obavijestiti Skupštinu ZSO, koja će zatim odobriti budžet kroz svoje određene procedure.

Ako se utvrdi da je dio nacrta budžeta neusaglašen, Vlada i generalni revizor neće zadržati cijeli integrisanibudžet na čekanju. U takvim slučajevima, Skupštini ZSO će dati preporuke o izmeni ili ukidanju spornih budžetskih odredbi. Ukoliko se Skupština ne slaže sa preporukama centralnih organa, Vlada će predmet uputiti Ustavnom sudu, čija će odluka biti konačna i obavezna za sve stranke.

Naglašeno je i da će sva finansiranja, posebno ona iz Republike Srbije, biti sprovedena u skladu sa zakonskim odredbama Кosova.

Tačka 18

Predviđa da kontrolu rada Zajednice sprovodi Vlada Kosova i to u roku od godinu dana od donošenja statuta.

U slučaju spora između Vlade i Zajednice, pitanja koja proističu iz revizije rešavaće Ustavni sud. U bilo kom aspektu svojih ciljeva, politike, poslovnika, odluka, politika ili aktivnosti, Asocijacija/Zajednica neće potkopavati ili zaobilaziti ustavom i zakonom predviđena ovlašćenja i nadležnosti opština učesnica niti na bilo koji način zameniti ili narušiti ustavom i zakonom predviđen odnos između centralnih i lokalnih vlasti u Republici Кosovo.

Podsjetimo, portparol njemačke fondacije „Friedrich Ebert“ (FES) na Kosovu Rene Schle rekao je ranije da je ta organizacija završila izradu nacrta statuta Zajednice opština sa srpskom većinom.

On je za Radio Kosovo rekao da je nacrt statuta spreman za raspravu, ali nije razjasnio šta ovaj nacrt sadrži.

„U ovoj fazi mogu da potvrdim da smo završili izradu statuta i u bliskoj budućnosti ćemo se sastati sa našim partnerima da razgovaramo o tome kada će nacrt biti javno predstavljen“, rekao je Schle.

S druge strane, predsjednik Srbije Aleksandar Vučić nije blagonaklono gledao na ideju ove nevladine organizacije.