SAD razmatraju navode da srpske kompanije krše sankcije Rusiji: EU traži jače mjere

10.11.2023. | 22:02

Sjedinjene Države svjesne su postojanja i razmatraju izvještaje o srpskim kompanijama koje, nasuprot sankcijama, Rusiji izvoze dobra koja se mogu koristiti u vojnoj industriji, navodi se u odgovoru Stejt departmenta koji objavljuje Glas Amerike.

“Ponovo pozivamo Srbiju da se pridruži međunarodnim sankcijama kako bi Rusija odgovarala za zločine i kršenja koje je počinila u Ukrajini”, ukazao je Stejt department, prenosi Glas Amerike.

Istaknuto je da Amerika neće prekinuti sa sankcionisanjem saradnika Rusije.

“Sjedinjene Države su preduzele i nastaviće sa preduzimanjem koordinisanih poteza protiv onih koji pomažu Kremlju – zaobilazeći sankcije i mjere kontrole izvoza. Sjedinjene Države, njihovi saveznici i partneri, ujedinjeni su u podršci Ukrajini koja se suočava sa neopravdanim ruskim ratom – uključujući i jače napore usmjerene protiv izbjegavanja sankcija”, precizirano je u odgovoru.

Pitanja na koja je, međutim, odgovor izostao, bila su kako se takvoj praksi može stati na put – i da li će protiv srpskih kompanija ili, pak, same Srbije, biti primjenjene neke konkretne mjere ukoliko se nastavi izvoz spornih dobara i roba Ruskoj Federaciji.

Prema nedavno objavljenom istraživanju, više srpskih kompanija u Rusiju izvoze robu i dobra takozvane dvostruke namjene. Nalaze se na meti zapadnih sankcija pošto se mogu koristiti za rusko naoružanje – upotrebljeno pri napadu na Ukrajinu.

Roba dvostruke namjene, na šta ukazuje i naziv, može se koristiti u vojne i civilne svrhe.

Izvoz se, kako u istraživanju navodi Radio Slobodna Evropa, obavlja uprkos obećanju predsednika Aleksandra Vučića da Srbija neće služiti kao kanal za zaobilaženje sankcija koje su Rusiji uvele Sjedinjene Države i Evropska unija.

Carinske evidencije iz baza podataka međunarodne trgovine koje je analizirao RSE pokazuje da su srpske kompanije isporučile najmanje 71,1 milion dolara sankcionisane robe dvostruke namene u Rusiju, otkako je ruski predsednik Vladimir Putin pokrenuo invaziju na Ukrajinu, februara 2022. godine. Analizirane pošiljke obuhvataju elektroniku i drugu opremu koju su Sjedinjene Države i EU, u svojoj kaznenoj politici, kategorisale kao prioritetne zbog njihove upotrebe za rusko naoružanje raspoređeno u Ukrajini.

Srbija, iako kandidat za članstvo i država koja 10 godina pregovara o članstvu u Evropskoj uniji – još se nije usaglasila sa kaznenom politikom prema Rusiji, na šta je zapadni partneri učestalo podsećaju. Na tom tragu je i odgovor Evropske unije Glasu Amerike, povodom izvoza dobara i roba Rusiji, koja se nalaze na crnoj listi SAD i EU.

„Srbija treba da nastavi sa jačanjem napora protiv zaobilaženja sankcija. Iako ne komentarišemo konkretne slučajeve, pomno pratimo sva dešavanja. Kako je navedeno u najnovijem izveštaju o napretku na putu proširenja – Srbija bi hitno trebalo da poboljša usklađenost sa zajedničkom spoljnom i bezbednosnom politikom Evropske unije, uključujući i primjenu restriktivnih mjera“, navedeno je u odgovoru portparola Evropske komisije Petera Stana Glasu Amerike.

Stano je podsjetio i na boravak specijalnog izaslanika Evropske unije za primjenu sankcija Dejvida O’ Salivena, tokom maja u Beogradu, kada su srpski carinski organi su preduzeli konkretne korake u vezi sa pitanjima koja je izaslanik pokrenuo.

„To obuhvata i konkretne akcije za jačanje izvozne kontrole. U toku je bliska saradnja i razmjena informacija između vlasti EU i Srbije na tehničkom nivou“, rekao je Stano za Glas Amerike.

Dejvid O’ Saliven je krajem oktobra Srbiju i Tursku označio državama koje su, kako je rekao, najviše razočarale zbog neuvođenja sankcija Rusiji.