Srbi sele i pokojnike sa Kosmeta
07.03.2019. | 10:53Srbi raseljeni sa Kosova i Metohije sve češće odlučuju da ekshumiraju posmrtne ostatke svojih rođaka. Više desetina pokojnika godišnje bude premješteno na groblja u centralnoj Srbiji.
Posmrtni ostaci mladića (27) iz Prizrena, preminulog marta 1999. godine, nedavno su na zahtjev njegovih roditelja ekshumirani sa prizrenskog groblja i prenijeti u centralnu Srbiju. Ovaj slučaj samo je posljednji u višegodišnjoj tihoj selidbi pokojnika iz pokrajine na groblja preko administrativne linije.
Problem prenosa posmrtnih ostataka Srba sahranjenih na grobljima na KiM, međutim, aktuelizovano je kada je, tokom posljednjih zadušnica, na pravoslavnom groblju u Prištini uočeno više praznih grobnih mjesta.
– Prenos posmrtnih ostataka počeo je odmah po dolasku međunarodne zajednice u pokrajinu 1999. godine. Albanci su istog trenutka počeli da ruše i uništavaju srpska groblja i nadgrobne spomenike. Bilo je slučajeva da su na pojedinim grobljima vadili čak i kosti preminulih – kažu dobri poznavaoci kosmetskih prilika upoznati sa situacijom na terenu.
Selidba pokojnika počela je tiho, u krugovima porodica koje su bile primorane da napuste Kosmet, ne željevši da kosti najmilijih ostave na milost i nemilost lokalnim Albancima. Pojedine familije, izbjegle u centralnu Srbiju, vraćale su se i poslije nekoliko godina na Kosmet kako bi organizovale transport posmrtnih ostataka srodnika na groblja u gradovima gdje su se naselili i skućili.
Vlasnik prodavnice pogrebne opreme Z. R. iz Kosovske Mitrovice već gotovo dvadeset godina obavlja usluge ekshumacije i prenosa posmrtnih ostataka sa Kosmeta u centralnu Srbiju i Crnu Goru.
– Uglavnom djeca prenose tijela roditelja, posebno u slučaju kada je jedan od roditelja upokojen na Kosmetu, a drugi u centralnoj Srbiji, gdje je porodica izbjegla – priča naš sagovornik koji ne želi da njegov identitet bude objavljen. – Posebno su potresni zahtjevi roditelja koji žele da presjele posmrtne ostatke svoje djece.
Tačan broj pokojnika preseljenih iz Pokrajine u centralnu Srbiju je nepoznat, a ne postoji čak ni nezvanična procjena. Vlasnik radnje pogrebne opreme iz Kosovske Mitrovice – sagovornik “Novosti”, uz kolegu iz Gračanice, gotovo je jedini koji pruža usluge transporta pokojnika, ima svoju procjenu.
– Koliko znam, godišnje bude po nekoliko desetina ovakvih zahtijeva – navodi on.
Preseljenju pokojnika glasno se, međutim, usprotivila Srpska pravoslavna crkva.
Na posljednjim zadušnicama prištinski paroh Saša Mitrović upozorio je vjernike da sve masovnije ekshumacije pokojnika i njihov prenos u centralanu Srbiju nisu u duhu pravoslavlja. On je Srbe sa Kosmeta pozvao da to ne čine, jer je, kako je naglasio, “želja pokojnika da počivaju tamo gdje su preminuli”, a posebno što je riječ o “svetoj kosovskoj zemlji”.
PRENOS OKO 1.000 EVRA
Osim izvoda iz matične knjige, ovlašćenja kod notara potpisanog od strane rodbine koja želi prenos posmrtnih ostataka i zakupljenog grobnog mjesta u centralnoj Srbiji, za ekshumaciju je potrebno i rješenje opštine, odnosno sanitarne inspekcije, na čijem se području nalazi grobno mjesto. Često se zahtijeva tzv. sprovodni list, posebno ukoliko se sanduk sa tijelom pokojnika prenosi u Crnu Goru. Cijene se zavisno od relacija na kojima se nalaze groblja kreću od 1.000 do 2.000 evra, a nedavni slučaj prenosa posmrtnih ostataka od Prizrena do Mladenovca koštao je 1.200 evra.
SPOMENIKE RUŠE, PA PODIŽU SVOJE
NAŠA groblja dokaz su našeg postojanja na Kosovu i Metohiji – smatraju Srbi iz južne pokrajine. Oni podsjećaju da su relativno skoro toga postali svjesni i Albanci. Oni do 1999. godine najčešće nisu podizali spomenike svojim pokojnicima, već su srodnike sahranjivali samo uz simbolične oznake. Posljednjih godina, međutim, počeli su da prave glamurozne spomenike. Ova pojava se tumači označavanjem teritorije i stvaranjem kontinuiteta, dok su srpska groblja redovno na meti uništitelja. Postoje i nezvanična saznanja da monopol za nabavku materijala za izgradnju nadgrobnih spomenika na KiM drži jedna američka kompanija.
Izvor:(Novosti.rs)
