U srijedu 22 godine od NATO agresije

22.03.2021. | 09:32

U srijedu, 24. marta, navršavaju se 22 godine od početka NATO agresije na Srbiju, odnosno tadašnju Saveznu Republiku Jugoslaviju /SRJ/, koja je bez prekida trajala 78 dana.

Odluka o bombardovanju tadašnje SRJ donesena je, prvi put u istoriji, bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, a naredbu je tadašnjem komandantu savezničkih snaga generalu Vesliju Klarku izdao generalni sekretar NATO-a Havijer Solana.

U napadima koji su započeti 24. marta je, prema procjenama različitih izvora, poginulo između 1.200 i 2.500 ljudi, a teško su oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće i spomenici kulture.

Devetnaest zemalja Alijanse počelo je bombardovanje sa brodova u Jadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji, podržane strateškim bombarderima koji su poletjeli iz baza u zapadnoj Evropi, a kasnije i iz SAD.

Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 11 sedmica napada bar nekoliko puta nije našao na meti snaga NATO-a.

Akcija NATO-a, koju su Vlada SRJ, ali i brojni domaći i međunarodni pravni stručnjaci nazvali agresijom, uslijedila je poslije neuspješnih pregovora o rješenju krize na Kosovu i Metohiji u Rambujeu i Parizu, februara i marta 1999. godine.

Bombadovanje je, poslije više diplomatskih pritisaka, okončano potpisivanjem Vojnotehničkog sporazuma u Kumanovu 9. juna 1999. godine, da bi tri dana potom počelo povlačenje vojnih i policijskih snaga SRJ sa Kosova i Metohije.

Savjet bezbjednosti UN je 10. juna 1999 godine usvojio Rezoluciju 1244, a na Kosovo i Metohiju je upućeno 37.200 vojnika Kfora iz 36 zemalja, sa zadatkom da čuvaju mir i bezbjednost svih.

To je do tada bila najveća operacija Alijanse, a najviše vojnika je došlo iz NJemačke, Francuske, Italije i SAD.

Prema tadašnjim podacima UNHCR-a, Kosovo i Metohiju je od dolaska mirovnih snaga napustilo oko 230.000 Srba i Roma, a vratilo se oko 800.000 izbjeglih i protjeranih Albanaca.

O materijalnoj šteti koja je nanijeta tokom bombardovanja iznijeti su različiti podaci, a tadašnje vlasti u Beogradu procijenile su je na oko stotinu milijardi dolara i zatražile nadoknadu od članica NATO-a.