Za zločin niko nije osuđen: Navršava se 21 godina od terorističkog napada na autobus “Niš-ekspres”

16.02.2022. | 07:45

Danas se navršava 21 godina od terorističkog napada na autobus “Niš-ekspresa” kod Podujeva, u kojem je ubijeno 12, a ranjeno 43 Srba i za koji još niko nije pravosnažno osuđen.

Teroristi su 16. februara 2001. godine aktivirali eksploziv postavljen u propustu ispod magistralnog puta Kuršumlija-Podujevo u trenutku kada je preko njega prelazio autobus “Niš ekspresa” sa raseljenim Srbima sa Kosova i Metohije.

Osim tročalne porodice Cokić, u ovom terorističkom napadu poginuli su i Sunčica Pejčić, Živana Tokić, Slobodan Stojanović, Mirjana Dragović, Veljko Stakić, Nenad Stojanović, Milinko Kragović, Lazar Milkić i Dragan Vukotić.

Florim Ejupi, čiji je DNK pronađen na mjestu sa kojeg je aktivirana bomba, prvostepeno je bio osuđen na 40 godina zatvora zbog tog zločina, ali ga je Euleksov sud oslobodio zbog nedostatka dokaza.

Prema povjerljivim dokumentim policije Unmika, u koje je uvio imao internet portal Radio-televizije Srbije, Kfor i Unmik su unaprijed znali da devetočlana teroristička ćelija sprema napad na autobuse koji su prevozili Srbe.

Bombaški napad kod Podujeva mogao je da bude spriječen, jer su Britanci, izvjesno vrijeme prije eksplozije, dobili obavještajne podatke o datumu i broju ljudi koju su učestvovali u planiranju.

U povjerljivom izvještaju nastalom tokom istrage navodi se da je na razvoj događaja uticao niz faktora, pa vojnici koji su bili upućeni da obezbijede put nisu stigli da provjere dio na kojem se napad i dogodio.

“Dva muškarca koja su posmatrala put sa brda privukla su pažnju vojnika, ali oni nisu uspjeli da zaustave konvoj jer im se pokvarila radio-stanica”, navodi se u izvještaju Kfora.

U povjerljivom izvještaju Unmika navodi se da je za napad “odgovorna devetočlana teroristička ćelija”, koja je akciju kod Podujeva preduzela kako bi “zastrašila srpsko stanovništvo na Kosovu”.

U Unmikovim dokumentima načinjenim neposredno nakon napada navodi se da su oficiri Kfora naredili da se krater nastao poslije eksplozije zatrpa, kako bi saobraćaj normalno funkcionisao, a istražitelji tvrde da su na taj način uništeni dokazi.

Ipak, nedugo poslije napada otkriveno je da DNK pronađen na nekoliko opušaka sa mjesta sa kojeg je aktivirana bomba odgovara DNK povezanim sa slučajem ubistva u NJemačkoj iz 1997. godine, za koje je osumnjičen Florim Ejupi.

Tokom suđenja za bombaški napad kod Podujeva, zaštićeni svjedok “Alfa” rekao je da mu se Ejupi povjerio da je lično aktivirao eksploziv.

Potraga za Ejupijem trajala je više od godinu dana, a u akciji hapšenja, prema dokumentima Kfora, učestvovalo je skoro 3.000 britanskih i norveških vojnika, uključujući i specijalce iz SAS-a.

Uhapšeno je ukupno 27 kosovskih Albanaca, od kojih su četvorica zadržana u pritvoru. Trojica su nedugo zatim puštena na slobodu, ali je Florim Ejupi, u to vrijeme aktivni oficir Kosovskog zaštitnog korpusa, zadržan u pritvoru u Prištini.

Na slobodu su pušteni Jusuf Veliju i Avdi Behljulji, a sa jednim od njih dvojice je, prema dokumentima iz istrage, Ejupi razgovarao telefonom neposredno prije napada.

“Posle hapšenja Florima Ejupija, nikome od istražitelja Unmikove policije nije bilo dozvoljeno da mu priđe dok se nalazio u pritvoru u Prištini. Zabrana je stigla direktno sa vrha /Misije UN/. Neposredno pošto sam to saznao video sam kako poleće američki helikopter”, rekao je za portal RTS-a visoki zvaničnik Unmikove policije koji je želio da ostane anoniman.

Kfor i predstavnici američkog kontingenta na Kosovu i Metohiji nikada nisu potvrdili da je Ejupi prebačen u Bondstil, a cio slučaj je u ogromnoj mjeri zakomplikovao složene odnose između Unmikove policije i Kfora, koji iz raznih razloga nisu razmjenjivali obavještajne podatke.

Ejupi je, nedugo poslije prebacivanja u Bondstil, uspio da pobjegne tako što je presjekao otvore u žici makazama, koje mu je u zeljanici donijela porodica.

Uhapšen je juna 2004. godine u Tirani i predat u ruke Unmiku. U suđenju koje je uslijedilo, osuđen je na 40 godina zatvora, ali ga je žalbeno vijeće oslobodilo zbog nedostatka dokaza