Detalji sporazuma između Velike Britanije i EU: Od carina do viza

24.12.2020. | 22:21

Osnovu sporazuma, koji su danas sklopile Velika Britanija i EU i koji ima 2.000 stranica sa aneksima, čini dio o trgovini i carinama, ali je njime obuhvaćeno mnogo više tema koje se tiču budućih odnosa Londona i Brisela.

Pristup bez carina i kvota jednom od najvećih tržišta čini okosnicu sporazuma, a prevazilazi dogovore koje EU ima s Kanadom ili Japanom, prenosi “The Guardian”.

Kada je o trgovini riječ, proizvođači iz Velike Britanije će morati da ispune standarde koji postoje u njihovoj zemlji, ali i one koji postoje u EU.

Britanski stručnjaci će sada morati da traže priznanje svojih kvalifikacija u državi EU u kojoj žele da rade, a promijenili su se i uslovi pod kojima će moći da potraže posao u okviru bloka. Naime, državljani Velike Britanije neće više moći da studiraju, rade i žive u EU bez vize, koje će biti potrebne za sve boravke duže od 90 dana.

Kada je o ribarstvu riječ, Velika Britanija će napustiti zajedničku politiku EU. Godišnji promet brodova iz EU u britanskim vodama je oko 650 miliona evra, a onih iz Velike Britanije 850 miliona, prenose Nezavisne novine Novim kvotama udio EU će biti smanjen za 25 odsto u fazama tokom pet i po godina. Četvrtina prihoda EU, odnosno 162,5 miliona evra godišnje, biće vraćen Velikoj Britaniji do kraja tog perioda. Dvije strane će nakon toga održavati pregovore na godišnjem nivou.

EU je insistirala da se Velika Britanija uskladi sa njenim pravilima o državnoj pomoći. Brisel je bio zabrinut da će britanska vlada pokušati da stvori konkurentsku prednost putem subvencija, a London je prihvatio da formira sopstveni sistem subvencija, što predstavlja najveći ustupak EU. Velika Britanija, međutim, mora da obezbijedi da režim subvencija bude u skladu sa glavnim principima postavljenim sporazumom.

Obje strane su se složile o minimalnom nivou ekoloških, socijalnih i radnih standarda ispod kojih se ne smije ići, a nakon četiri godine biće izvršen pregled kako bi se utvrdilo da li ovo funkcioniše u praksi.

Velika Britanija je uspjela da ubijedi Brisel da roba koja iz ove zemlje bude izvezena na evropsko tržište ima označeno britansko porijeklo, čak i kada su za njenu izradu korišćeni materijali i procesi obrade iz EU. Na britanske proizvode biće uvedena carina samo u slučajevima u kojima više od 40 odsto sirovina nije porijeklom iz Velike Britanije ili ako je iz neke zemlje koja nije članica EU.

Rješavanje trgovinskih sporova bila je jedna od najtežih tema u pregovorima. Na kraju je odlučeno da, ako bilo koja strana smatra da je oštećena, može da preduzme odgovarajuće mjere nakon konsultacija, a arbitražno vijeće bi se sastalo u roku od 30 dana i donijelo presudu.

Prekogranične policijske istrage i sprovođenje zakona mogu se nastaviti, uz dogovor da Velika Britanija može i dalje da učestvuje u ključnim programima razmjene, ali ne i svim.

Dogovor o aviosaobraćaju zavisio je od toga da li će Velika Britanija ostati članica Zajedničkog evropskog vazdušnog prostora. Avioni će i dalje nastaviti da lete prema privremeno postignutom dogovoru, ali će o tome morati hitno da se dodatno pregovara.