Gotovo 49 miliona Francuza sutra bira novog predsjednika

09.04.2022. | 08:47

Gotovo 49 miliona Francuza sutra izlazi na prvi krug predsjedničkih izbora, a prema procjenama anketa javnog mnjenja očekuje se pobjeda duela kao i na prethodnim izborima 2017 odlazećeg predsjednika, centriste Emanuela Makrona (Emmanuel Macron) i kandidatkinje ekstremne desnice Marin Le Pen (Marine).

Mjesecima favorit u anketama, Makron koji je u predizbornu kampanju ušao najkasnije, posljednjih nedjelja se suočava sa smanjenjem jaza u odnosu na Marin Le Pen, čija pobjeda više nije nezamisliva, a takva pobjeda bi predstavljala presedan u Francuskoj Pete republike.

Ukupno 12 kandidata nadmeće se u prvom krugu, dok analitičari procjenjuju da će odziv birača biti manji nego obično, jer je predizborna kampanja bila blijeda i održana u velikoj sjenci rata u Ukrajini.

Ove godine prvi put neće biti izborne noći na francuskoj privatnoj televiziji TF1, koja je po tradiciji do sada bila jedina televizija koja poslije zatvaranja birališta prati rezultate i dovodi analitičare u studio. Ovog puta je ta izborna noć skraćena do 21.30, poslije čega će biti prikazana poznata francuska komedija “Posjetioci”.

Francuska na nacionalnom planu suočena je sa potpunom podijeljenom ljevicom i tromom desnice, tako da ankete pokazuju da bi Makron u prvom krugu osvojio oko 26 glasova, a Le Penova oko 22 odsto. Makron bi u drugom krugu pobijedio Le Penovu sa 53 odsto glasova, a ona bi dobila 47 odsto.

Analitičari smatraju da je Le Penova povećala svoju popularnost govoreći o kupovnoj moći i brigama Francuza, ali i zbog sve manje popularnosti kandidata takodje ekstremne desnice Erika Zemura (Erik Zemmour).

Dok je Zemur ponavljao anti-imigracione i anti-islamske teme, Le Penova se fokusirala na kupovnu moć obećavajući hitne mjere kao što je ukidanje poreza na dodatu vrijednost (PDV) na odredjene proizvode.

Zemur je manje popularan od početka ruske invazije na Ukrajinu i zbog ranije pozitivnih stavova o predsjedniku Rusije Vladimiru Putinu i neuverljivom stavu o prihvatanju ukrajinskih izbjeglica. Zemur je inače ranije često bio sudski gonjen zbog kontroverznih izjava. On je 2011. godine osudjen za podsticanje rasne diskriminacije, a 2018. za podsticanje mržnje prema muslimanima.

Na trećem mjestu u prvom krugu izbora se očekuje lider radikalne ljevice Žan-Lik Melanšon (Žan-Luc Melenchon), sa oko 17 odsto glasova. Kandidatkinja desnice Valeri Pekres (Valerie Pecresse), i Zemur dobili bi po devet odsto glasova.

Valeri Pekres, koja je prije par mjeseci vidjena kao ozbiljniji kandidat Makronu, išla je na kartu da bi osvježenje za Francusku bilo da je vodi žena. Medjutim, ostala je bez zvanične podrške bivšeg desničarskog predsjednika Nikole Sarkozija (Nicolas Sarkozy), čija je bila ministarka za budžet.

Ostali kandidati bi osvojili oko i ispod pet odsto glasova.

Predsjednik se u Francuskoj bira neposrednim glasanjem, u dva kruga, ukoliko nijedan kandidat nije osvojio većinu u prvom krugu.

Šef države se bira za mandat od pet godina, koji može samo jednom da se ponovi.

U Francuskoj u petak u ponoć je počela predizborna tišina koja će trajati do nedjelje uveče u 20.00 po zatvaranju birališta.

Francuski zakon zabranjuje objavljivanje rezultata izbora prije zatvaranja birališta. Odmah po zatvaranju biračkih mjesta mogu da se očekuju rezultati izlaznih anketa koje sprovode instituti za istraživanje javnog mnjenja.

Izbori po običaju počinju dan ranije u prekomorskim francuskim teritorijama.

Drugi krug izbora zakazan je za 24. april.

Izbori se održavaju u svijetlu rata u Ukrajini, ali i šestomosečnog predsedavanja Francuske Savjetom Evropske unije.

Na prethodnim izborima, Makron je u drugom krugu pobijedio Le Penovu i tako je postao najmladji francuski predsjednik. Njegov dolazak na vlast uzdrmao je tradicionalne stranke u zemlji, ljevicu i desnicu, koje su se na vlasti smjenjivale decenijama.