Jedna sila podržava ovaj potez: Premijer Grenlanda želi nezavisnost od Danske

04.01.2025. | 13:13

Premijer Grenlanda Mute Egede ponovo se založio za nezavisnost od Danske nakon što je novoizabrani američki predsjednik Donald Tramp izrazio interesovanje za kupovinu ovog arktičkog ostrva.

U svom novogodišnjem obraćanju Egede je naglasio potrebu da se uklone prepreke saradnji koje se mogu opisati kao okovi kolonijalne ere i da se krene dalje, signalizirajući potencijalni referendum o nezavisnosti.

“Naša saradnja sa drugim zemljama i naši trgovinski odnosi ne mogu se nastaviti samo preko Danske. Rad je već počeo na stvaranju okvira za Grenland kao nezavisnu državu”, rekao je on, prenosi “Raša tudej”.

Grenland, najveće nekontinentalno ostrvo na svijetu po površini, sa populacijom od oko 56.000, autonomna je teritorija u okviru Kraljevine Danske od 1979. godine, koja upravlja sopstvenim unutrašnjim poslovima, dok Kopenhagen nadgleda spoljnu i odbrambenu politiku.

Ostrvo ima zakonsko pravo da proglasi nezavisnost, ali i dalje postoji zabrinutost u vezi sa ekonomskom održivošću, jer se privreda Grenlanda u velikoj mjeri oslanja na ribolov i godišnje grantove Danske, koji čine oko dvije trećine budžeta ostrva.

Anketa iz 2016. godine pokazala je da 64 odsto Grenlanđana podržava punu nezavisnost.

U anketi iz 2017. godine 78 odsto je izrazilo protivljenje ako bi to dovelo do pada životnog standarda.

Novoizabrani američki predsjednik rekao je u objavi na platformi “Socijalna istina” u decembru da “u cilju nacionalne bezbjednosti i slobode širom svijeta, SAD smatraju da su vlasništvo i kontrola nad Grenlandom apsolutno neophodni”.

Tokom svog prvog mandata Tramp je više puta izražavao namjeru da kupi Grenland, nazivajući to “velikim poslom sa nekretninama”.

NJegovo obnovljeno interesovanje naišlo je na čvrsta odbijanja i grenlandskih i danskih zvaničnika.

“Grenland je naš. Nismo na prodaju i nikada nećemo biti na prodaju”, rekao je Egede u decembru.

Danski premijer Mete Frederiksen takođe je odbacila prijedlog, ističući da Grenland nije na prodaju.

Ubrzo nakon Trampove objave, Danska je objavila planove za jačanje svog vojnog prisustva u regionu i na Grenlandu.

Ministar odbrane Troels Lund Poulsen otkrio je odbrambeni paket veći od 1,5 milijardi dolara, koji ima za cilj jačanje nadzora i bezbjednosti u toj oblasti. Ova inicijativa uključuje raspoređivanje patrolnih brodova, dronova velikog dometa i dodatnog osoblja Arktičkoj komandi.

“Nismo dovoljno ulagali u Arktik dugi niz godina, sada planiramo jače prisustvo”, rekao je Poulsen, nazvavši tajming objave “ironijom sudbine”.

Strateški značaj Grenlanda je porastao zbog njegovih bogatih prirodnih resursa, kao što su rijetki minerali i njegove ključne lokacije na Arktiku, koji postaje sve pristupačniji zbog klimatskih promjena.

Potencijal Arktika za eksploataciju resursa i u smislu otvaranja novih brodskih ruta privukao je globalno interesovanje, posebno Rusije, Kine i SAD.

Očekuje se da će predstojeći parlamentarni izbori na Grenlandu, zakazani prije 6. aprila 2025. godine, odigrati ključnu ulogu u određivanju daljeg puta ostrva.

“Neophodno je preduzeti krupne korake”, rekao je Egede.